जाडोमा दाँतको हेरचाह कसरी गर्ने ?

काठमाडौँ । जाडोमा छाला र कपालसँगै दाँत सम्बन्धी समस्या पनि बढ्छ । संवेदनशील दाँत भएका मानिसहरूलाई यो मौसममा तातो वा चिसो खाना खान गाह्रो हुन्छ । अलिकति चिसो वा तातो केही खाँदा, दाँतमा झनझनाउने र अत्यधिक दुखाइ हुन्छ ।

दाँत दुख्ने समस्या क्याल्सियमको कमी, ब्याक्टेरियाको संक्रमण वा दाँतको जरा कमजोर हुनुको कारणले हुन सक्छ । जाडोमा यी समस्याहरू अझ बढ्छन् । त्यसैले जाडोमा दाँतको बढी हेरचाह आवश्यक हुन्छ । 

जाडोमा, चिसो हावाको सम्पर्कमा आउँदा दाँतका तहहरू खुम्चिन्छन्। यस्तो अवस्थामा, उनीहरूमाथि दबाब बढ्न थाल्छ, जसले गर्दा संवेदनशीलता र दाँत दुख्ने समस्या बढ्न सक्छ । संवेदनशीलतामा, तातो र चिसो बाहेक, गुलियो वा अम्लीय खाना खाँदा पनि दाँत दुख्छ । यो पीडा अचानक र तीव्र हुन्छ, तर अस्थायी हुन्छ । यसबाहेक, भिटामिन डीको कमीले दाँत दुख्ने र संवेदनशीलता बढाउन सक्छ ।

जाडोमा भिटामिन डीको कमीले गर्दा मानिसहरूको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर हुन्छ । यसका कारण धेरै प्रकारका स्वास्थ्य समस्याहरूको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ । यसमा मौखिक स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित समस्याहरू पनि समावेश छन् । 

दाँत दुख्ने र संवेदनशीलता कम गर्न, आफ्नो मुखको स्वास्थ्यको विशेष ख्याल राख्नु महत्त्वपूर्ण छ । यदि तपाईंलाई संवेदनशीलता महसुस हुन्छ भने, केही समयको लागि मनतातो पानी मुखमा राख्नुहोस् । गुलियो र अमिलो चीजहरू खान र पिउनबाट बच्नुहोस् । यसले दाँतको इनामेललाई क्षय गर्न सक्छ, जसले गर्दा संवेदनशीलता बढ्छ ।
संवेदनशीलता कम गर्ने टूथपेस्ट प्रयोग गर्नुहोस् । डाक्टरको सल्लाह अनुसार तपाईंले कुनै पनि माउथवाश पनि प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ ।

हरेक मौसममा दाँतको हेरचाह गर्नु महत्त्वपूर्ण छ । तर जाडोमा यसको विशेष हेरचाह आवश्यक छ किनकि यस मौसममा संवेदनशीलता समस्याहरू बढी हुन्छन् । यसका लागि, सबैभन्दा पहिले मौखिक स्वच्छता कायम राख्नुहोस् । 

प्रशस्त पानी पिउने, सुगर फुड्स कम खाने, धेरै चिसो वा तातो पानि नपिउने, एसिडिक खान वा ड्रिंक नखाने, सफ्ट ब्रस प्रयोग गर्ने, २४ घण्टामा कम से कम दुई पटक ब्रस गर्ने, नियमित रुपमा फल्स गर्ने, मेडिकेटेड माउथवासको प्रयोग गर्ने र नियमित रुपमा दातको जाँच गराउने जस्ता काम गरेर दातको हेरचाह गर्न सकिन्छ ।     

जाडोमा दाँतलाई संक्रमणबाट जोगाउन नियमित रूपमा फ्लस गर्नुपर्छ। यसमा दाँतको बीचमा वा गिजामा अड्किएको फोहोरलाई धागो वा सफा ब्रसले सफा गरिन्छ । नियमित रूपमा फ्लसिङ गर्नाले दाँत किरा लाग्ने, गिजा सुन्निने र सास गन्हाउने जस्ता समस्याहरूबाट बच्न मद्दत गर्छ ।

साथै, ब्याक्टेरिया तपाईंको गिजामा पुग्न नदिन आफ्नो अनुहार र मुख नछुनुहोस् । यसले दाँतमा हुने कुनै पनि संक्रमणको जोखिम पनि कम गर्छ।

यदि दाँत दुख्ने, संवेदनशीलता बढ्ने, दाँतबाट रगत बग्ने, गिजा सुन्निने जस्ता समस्या छ भने डाक्टरसँग परामर्श लिनु आवश्यक छ । यसबाहेक, दाँतमा सेतो, खैरो वा कालो दाग वा सास गन्हाउनु गुहाको लक्षण हो । यसको अर्थ तपाईंको दाँत सड्न थालेको छ । यस्तो अवस्थामा पनि ढिलाइ नगरी डाक्टरसँग परामर्श लिनुपर्छ । सामान्यतया वर्षमा कम्तिमा एक पटक आफ्नो दाँतको जाँच गराउनुहोस् । यसले तपाईंको दाँतको अवस्था बताउनेछ ।

राम्रो मौखिक स्वास्थ्य कायम राख्नको लागि, आफ्नो आहार स्वस्थ र सन्तुलित राख्नु महत्त्वपूर्ण छ । तपाईं दूध, चीज, दही र अन्य दुग्धजन्य पदार्थ खान सक्नुहुन्छ । यसमा क्याल्सियम र फस्फेट जस्ता तत्वहरू हुन्छन्, जसले दाँतको इनामेल पुनर्निर्माण गर्न मद्दत गर्दछ । यसबाहेक, यसले गिजालाई पनि बलियो बनाउँछ । आफ्नो खानामा सुख्खा फलफूल र हरियो पातदार तरकारीहरू समावेश गर्नुहोस् । तिनीहरूमा भिटामिन र खनिजहरूको खजाना हुन्छ । तपाईं हर्बल चिया पनि पिउन सक्नुहुन्छ । यसमा पाइने पोलिफेनोलले प्लाक ब्याक्टेरियासँग लड्छ । 

मुख सुख्खा हुनबाट जोगाउन पर्याप्त पानी पिउनुहोस् । धेरै चिसो वा तातो पानी नपिउनुहोस् । चिनी वा चिनीयुक्त पेय पदार्थ दाँत किरा लाग्ने प्रमुख कारण हो । यो खान र पिउनबाट बच्नुहोस् । सिट्रस फलफूल र जुसहरू अम्लीय हुन्छन् । यसले दाँतको इनामेललाई क्षति पुर्‍याउन सक्छ । क्यान्डी, चुइङगम र क्र्याकर जस्ता वस्तुहरू दाँतको बीचमा अड्किएर प्लाक बनाउँछन् । यी नखानुहोस् । धूम्रपान र सुर्तीजन्य पदार्थबाट टाढा रहनुहोस् ।