लस एन्जलस शहर आगलागीको चपेटामा कसरी आयो ?

काठमाडौँ । अमेरिकी राज्य क्यालिफोर्नियाको लस एन्जलस शहरको जंगलमा फैलिएको आगोले भयानक रूप लिइरहेको छ । आगोको दायरा निरन्तर बढ्दै गइरहेको छ र यसमा कम्तिमा छ वटा वन जलिरहेका छन् ।

आगो निभाउन भइरहेको कामको प्रगति अनुगमन गर्न अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले इटालीको आफ्नो भ्रमण रद्द गरेका छन् । राष्ट्रपतिको रूपमा यो उनको अन्तिम विदेश भ्रमण थियो ।

आगोको भयानक ज्वालाले अब अमेरिकाको दोस्रो ठूलो शहर लस एन्जलसका लगभग सबै क्षेत्रहरूलाई ढाकेको छ । आगलागीका कारण अहिलेसम्म पाँच जनाको मृत्यु भइसकेको छ भने एक लाखभन्दा बढी मानिसहरू आफ्नो घर छोड्न बाध्य भएका छन् । तीव्र हावा र सुख्खा मौसमका कारण राहत र उद्धार कार्यमा पनि कठिनाइ भइरहेको छ । धेरैजसो ठाउँमा आगो नियन्त्रण भन्दा बाहिर गएको छ ।

आगलागीलाई ध्यानमा राख्दै यस वर्षको ओस्कर मनोनयन पनि दुई दिनका लागि स्थगित गरिएको छ । पहिले यो जनवरी १७ मा हुने भनिएको थियो तर अब एकेडेमी अवार्डको लागि मनोनयनको बारेमा जानकारी जनवरी १९ मा सार्वजनिक गरिनेछ । मंगलबार बिहान प्यासिफिक प्यालिसेड्समा जङ्गलमा आगलागी सुरु भएको थियो । यो क्षेत्र उत्तरपश्चिमी लस एन्जलसमा अवस्थित छ ।

तर केवल १० एकड क्षेत्रफलमा सुरु भएको आगो केही घण्टामै २९०० एकड क्षेत्रमा फैलियो । शहरमाथि धुवाँको मुस्लो जम्मा हुन थाल्यो । अहिले यो आगो १७,२०० एकडमा फैलिएको छ र यसलाई क्यालिफोर्नियाको इतिहासमा सबैभन्दा विनाशकारी रूपमा वर्णन गरिएको छ । लस एन्जलस अग्नि विभागका प्रमुखले यस विनाशकारी आगलागीका कारण यहाँ बस्ने लगभग हरेक बासिन्दा खतरामा रहेको बताएका छन् ।

राष्ट्रपति बाइडेनले आगो निभाउन संलग्न अग्निनियन्त्रकहरूलाई थप स्रोतसाधन उपलब्ध गराउन अमेरिकी सेनालाई निर्देशन दिएको बताएका छन् । आगो निभाउन खटिएका दमकलकर्मीहरूले पनि अहिले पानीको अभावको समस्या भोगिरहेका छन् । मानिसहरूलाई पानी बचत गर्न आग्रह गरिएको छ । आगो निभाउन पानीको अत्यधिक प्रयोगले मानिसहरूलाई दैनिक आवश्यकताको लागि उपलब्ध पानीको गुणस्तरमा असर पार्न सक्छ ।

लस एन्जलस काउन्टीका अग्नि नियन्त्रक प्रमुख एन्थोनी म्यारोनले काउन्टी र यसका २४ विभागहरू यस स्तरको विपत्तिको लागि तयार नभएको बताएका छन् । तिनीहरूको क्षमता एक वा दुई ठूला आगलागी घटनाहरू नियन्त्रण गर्न मात्र पर्याप्त रहेको उनले बताएका छन् ।

हलिउड पुग्यो आगो

आगो अब क्यालिफोर्नियाको हलिउड हिल्समा फैलिएको छ । यस आगलागीमा धेरै फिल्म स्टारहरूको घर पनि जलेको छ । क्यालिफोर्निया अग्नि सेवाका बटालियन प्रमुख डेभिन अकुनाले हलिउड हिल्समा पुगेको आगो तीव्र गतिमा फैलिरहेको र यसलाई नियन्त्रण लिन नसकिने अवस्थामा पुगेको बताएका छन् ।

मंगलबार बिहानदेखि नै हावा ६० देखि १०० माइल प्रति घण्टाको गतिमा चलिरहेको थियो । यो रातमा अझ छिटो थियो । तर, अब यो ३० माइल प्रति घण्टामा झरेको छ । तर अझै पनि त्यहाँ धेरै खुला क्षेत्रहरू रहेकाले खतरा कम भएको छैन ।

आगलागीमा घरहरू नष्ट भएका सेलिब्रेटीहरूमध्ये बिली क्रिस्टल र पेरिस हिल्टन पनि पर्छन् । अभिनेता बिली क्रिस्टलले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै उनी र उनकी श्रीमती जेनिस आफ्नो प्यासिफिक प्यालिसेड्स घर गुमाउनुपर्दा स्तब्ध भएका छन् । उनी १९७९ देखि यहाँ बस्दै आएका थिए । अभिनेता बिली क्रिस्टल ओस्करका पूर्व होस्टहरू मध्ये एक हुन् ।
यस आगलागीबाट अहिलेसम्म एक हजारभन्दा बढी संरचना पूर्ण रूपमा नष्ट भइसकेका छन् ।

अभिनेता जेम्स वुडले प्यासिफिक प्यालिसेड्समा रहेको उनको घर अहिले ध्वस्त भएको भन्दै रोएका थिए । अमेरिकी सेलिब्रेटी व्यवसायी पेरिस हिल्टनले मालिबुमा रहेको आफ्नो घर गुमाएको बताएकी छन् ।

उनले इन्स्टाग्राम पोस्टमा लेखेकी छन्- 'मेरो परिवारसँग बसेर समाचार हेर्दै र लाइभ टिभीमा मेरो मालिबु घर भत्किएको देख्दै... यस्तो कहिल्यै कसैसँग हुनुहुँदैन । यो त्यो घर हो जहाँ हामीले धेरै बहुमूल्य सम्झनाहरू बनायौं...। यस आगलागीबाट प्रभावित प्रत्येक परिवारप्रति मेरो समवेदना छ ।'

त्यस्तै एकेडेमी अवार्ड्सका सीईओ बिल क्रेमरले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै दक्षिणी क्यालिफोर्नियाभरि लागेको विनाशकारी आगलागीबाट प्रभावित व्यक्तिहरूप्रति गहिरो समवेदना व्यक्त गरेका छन् । यस बर्षको ओस्कार समारोह मार्च २ मा हलिउड बुलेभार्डको डल्बी थिएटरमा हुने कार्यक्रम छ ।

कसरी घरहरुमा फैलियो आगो ?

दक्षिणी क्यालिफोर्निया आगलागीको चपेटामा पर्नुका दुई प्रमुख कारणहरू तीव्र हावा र वर्षाको अभाव भएको बताएका छन् ।

यद्यपि, जलवायु परिवर्तनले पनि परिस्थिति परिवर्तन गर्न र यस्ता ठूला आगलागीको जोखिम बढाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको विश्लेषण गरिएको छ । क्यालिफोर्नियाको हालको अवस्था यति नाजुक भएको छ किनकि हालका महिनाहरूमा यहाँ पानी परेको छैन भने अत्यधिक गर्मी भएको छ ।

यस मौसममा दक्षिणी क्यालिफोर्नियामा सामान्यतया तेज हावा चल्छ । यसलाई सान्ता आना बतास भनिन्छ । तर सुख्खा अवस्थासँग मिल्दा, यसले खतरनाक आगलागीको जोखिम बढाउँछ । यी सुख्खा हावाहरू, प्रति घण्टा ६० देखि ७० माइल (१००-११० किलोमिटर प्रति घण्टा) को गतिमा बहन्छन्, दक्षिणी क्यालिफोर्नियाको भित्री क्षेत्रहरूबाट तटतिर बहन्छन् । तर यस महिना एक दशककै खतरनाक स्तरमा हावा चलेको बताइएको छ । यस बतासको कारणले गर्दा जमिन सुख्खा भयो। अनुसन्धानकर्ताहरूका अनुसार यो आगलागीको सुरुमा तेज हावा र अन्त्यमा सुख्खा हावा चल्नेछ, जसको अर्थ यो आगलागी अझै केही समयसम्म जारी रहन सक्छ ।

तीव्र हावाका कारण आगोको दायरा पनि बढ्दै गएको छ । पहिले, जब जहिले पनि आगलागीका घटनाहरू हुन्थे, तीमध्ये धेरैजसो पहाडी क्षेत्रहरूमा हुन्थे । तर यसपटक आगो उपत्यकाको तल र आवासीय क्षेत्रहरूतिर द्रुत गतिमा फैलिरहेको छ । क्यालिफोर्निया लगभग दुई वर्षअघि मात्र दशक लामो खडेरीबाट बाहिर निस्किएको थियो । यसपछि, वर्षाले बोटबिरुवा र रूखहरू द्रुत गतिमा बढ्न थाले । यद्यपि, यी पनि आगोको द्रुत फैलावटको प्रमुख कारण बनेका छन् ।

जलवायु अनुसन्धानकर्ता डेनियल स्वेनले सामाजिक सञ्जालको पोस्टमा लेखेका छन्, 'आवासीय क्षेत्रहरूमा आगलागीको जोखिम बढी हुन्छ । यी क्षेत्रहरूमा बिजुली पूर्ण रूपमा बन्द गर्न पनि गाह्रो हुन्छ । जहाँ आगलागी सामान्य हुन्छ, त्यहाँ मानिसहरूले यस्ता कुराहरूप्रति सतर्क हुनुपर्छ ।'