- २०८१ बैशाख १५ शनिबार
काठमाडौँ । एलन मस्कको ब्रेन चिप कम्पनि न्यूरालिंकले एक भिडियो साझा गरेको छ । यस भिडियोमा एक व्यक्तिले आफ्नो दिमागले कम्प्युटरको कर्सर घुमाउँदै अनलाइन चेस खेलिरहेको छ । उक्त व्यक्तिको नाम नोल्याण्ड अर्बाग हो । अर्बाग एक दुर्घटनामा काँधबाट तल पक्षाघात भएका थिए र यस वर्ष जनवरीमा उनको मस्तिष्कमा न्यूरालिंक चिप प्रत्यारोपण गरिएको थियो ।
'मैले त्यो खेल खेल्न छोडेको थिएँ, तर अब म यसलाई फेरि खेल्न सक्षम छु,' अर्बागले भिडियोमा भनेका छन् । यो भिडियो शेयर गर्दै मस्कले ‘न्यूरालिंक डेमोस्ट्रेटेड टेलिप्याथी’ लेखेका छन् ।
यो यन्त्र एउटा सानो सिक्काको साइजको हो, जसले मानव मस्तिष्क र कम्प्युटरबीच प्रत्यक्ष सञ्चार च्यानल बनाउँछ । अहिले यसको मानवीय परीक्षण चलिरहेको छ । यदि परीक्षण पूर्णतया सफल भयो भने, अन्धा व्यक्तिहरूले चिप मार्फत हेर्न सक्षम हुनेछन् । पक्षघातका बिरामीले हिँड्न र कम्प्युटर चलाउन सक्नेछन् । कम्पनीले यो चिपको नाम ‘लिंक’ राखेको छ ।
सेप्टेम्बर २०२३ मा, मस्कको ब्रेन-चिप कम्पनी न्यूरालिंकले आफ्नो पहिलो मानव परीक्षणको लागि स्वतन्त्र संस्थागत समीक्षा बोर्डबाट भर्ती स्वीकृति प्राप्त गरेको थियो । अर्थात्, अनुमोदन पछि, न्यूरालिंकले मानव परीक्षणका लागि मानिसहरूलाई भर्ती गर्नेछ र तिनीहरूमा यो उपकरण परीक्षण गर्नेछ ।
न्युरालिंकका अनुसार पाठेघरको मेरुदण्डमा चोटपटक वा एमियोट्रोफिक लेटरल स्क्लेरोसिस (एएलएस) का कारण क्वाड्रिप्लेजिया भएका व्यक्तिहरूमा परीक्षण भइरहेको छ । यस परीक्षणमा सहभागीहरूको उमेर न्यूनतम २२ वर्ष हुनुपर्छ । अध्ययन पूरा हुन करिब ६ वर्ष लाग्ने बताइएको छ । यस अवधिमा सहभागीले प्रयोगशालामा जाने र जाने यात्रा खर्च प्राप्त गर्नेछन् ।
परीक्षणहरू मार्फत, कम्पनीले यो उपकरणले बिरामीहरूमा कसरी काम गरिरहेको छ भनेर हेर्न चाहन्छ । मे मा, कम्पनीले परीक्षणको लागि अमेरिकी खाद्य र औषधि प्रशासन (एफडीए) बाट स्वीकृति प्राप्त गरेको थियो ।
न्यूरालिंक उपकरण के हो ?
न्यूरालिंक ले 'लिंक' भनिने सिक्का आकारको यन्त्र सिर्जना गरेको छ । यो यन्त्रले मस्तिष्क गतिविधि (न्यूरल इम्पल्स) मार्फत कम्प्युटर, मोबाइल फोन वा अन्य कुनै पनि उपकरणको प्रत्यक्ष नियन्त्रणलाई सक्षम बनाउँछ । उदाहरणका लागि, पक्षाघातबाट पीडित व्यक्तिले मस्तिष्कमा चिप प्रत्यारोपण गरेपछि माउसको कर्सर कसरी सार्न चाहन्छ भन्ने सोचेर मात्र माउसको कर्सर सार्न सक्षम हुनेछ ।
कस्मेटिक रूपमा अदृश्य चिप
'हामी पूर्ण रूपमा प्रत्यारोपण गर्न मिल्ने, कस्मेटिक रूपमा अदृश्य मस्तिष्क-कम्प्यूटर इन्टरफेस डिजाइन गर्दैछौं, ताकि तपाईं जहाँ गए पनि कम्प्युटर वा मोबाइल उपकरण नियन्त्रण गर्न सक्नुहुन्छ,' न्यूरालिङ्कले भनेको छ । माइक्रोन-स्केल थ्रेडहरू मस्तिष्कको क्षेत्रहरूमा घुसाइनेछ जसले आन्दोलनलाई नियन्त्रण गर्दछ । प्रत्येक थ्रेडमा धेरै इलेक्ट्रोडहरू हुन्छन् जसले तिनीहरूलाई प्रत्यारोपणमा जोड्दछ, जसलाई 'लिंकहरू' भनिन्छ ।
रोबोटिक प्रणाली डिजाइन
कम्पनीले भने कि लिङ्कहरूमा थ्रेडहरू यति राम्रो र लचिलो छन् कि तिनीहरूलाई मानव हातले सम्मिलित गर्न सकिँदैन । यसका लागि कम्पनीले रोबोटिक प्रणालीको डिजाइन गरेको छ जसको माध्यमबाट धागोलाई बलियो र प्रभावकारी रूपमा प्रत्यारोपण गर्न सकिन्छ । यसका साथसाथै न्युरालिङ्क एप पनि यस्तो डिजाइन गरिएको छ कि तपाईले आफ्नो किबोर्ड र माउसलाई सिधै दिमागको गतिविधि मार्फत नियन्त्रण गर्न सकिन्छ । उपकरण पनि चार्ज गर्न आवश्यक हुनेछ । यसका लागि, एक कम्प्याक्ट इन्डक्टिव चार्जर पनि डिजाइन गरिएको छ जसले ब्याट्रीलाई बाहिरी रूपमा चार्ज गर्न इम्प्लान्टसँग ताररहित रूपमा जडान गर्दछ ।
मस्कले चिप बनाएको प्रविधिलाई ब्रेन-कम्प्युटर इन्टरफेस वा छोटकरीमा बीसीआई भनिन्छ । अन्य धेरै कम्पनीहरूले पनि वर्षौंदेखि यसका लागि काम गरिरहेका छन् । यस प्रणालीले मस्तिष्कमा राखिएका साना इलेक्ट्रोडहरू प्रयोग गर्दछ जुन नजिकैको न्यूरोन्सबाट 'पढ्न' संकेत गर्दछ । सफ्टवेयरले त्यसपछि यी संकेतहरूलाई आदेश वा कार्यहरूमा डिकोड गर्दछ ।
