- २०८१ मङ्सिर १० सोमबार
काठमाडौँ । वैज्ञानिकहरुले नर्वेको तटमा रहेको ब्यारेण्ट सागरको फेदमा एउटा ज्वालामुखी फेला पारेका छन् । यो ४०० मिटरको गहिराईमा अवस्थित छ । यो माटोको ज्वालामुखी हो । बैरेन्ट्स सागरमा फेला परेको यो दोस्रो माटोको ज्वालामुखी हो । यसअघि सन् १९९५ मा हाकोन मोस्बी मड ज्वालामुखी पत्ता लागेको थियो ।
वैज्ञानिकहरूले यसलाई 'बोरेलिस मड ज्वालामुखी' नाम दिएका छन् । यो समुद्रमा ३०० मिटर चौडा र २५ मिटर गहिरो खाडल भित्र अवस्थित छ । यस ज्वालामुखीको व्यास (व्यास) ७ मिटर र यो २.५ मिटर उचाई छ । त्यसबाट मिथेन ग्यास निस्कन्छ । पृथ्वीको तापक्रम बढ्नुको कारण यही ग्यास हो ।
माटो ज्वालामुखी के हो ?
माटोको ज्वालामुखीलाई मड डोम पनि भनिन्छ । यो लाभा होइन तर भित्रबाट बाहिर निस्कने माटो वा फोहोर हो । यससँगै पानी र ग्यास पनि निस्कन्छ । तिनीहरू वास्तवमा ज्वालामुखी होइनन् तर तिनीहरूको व्यवहारको कारण तिनीहरूलाई ज्वालामुखी भनिन्छ ।
यसबाट निस्कने माटो पृथ्वी भित्रको तातो पानीसँगै माथितिर आउँछ, जसलाई स्लरी भनिन्छ । सामान्यतया ८६ प्रतिशत मिथेन ग्यास माटोको ज्वालामुखीबाट निस्कन्छ । थोरै मात्रामा कार्बन डाइअक्साइड र नाइट्रोजन पनि निस्कन्छ ।
नर्वेको आर्कटिक युनिभर्सिटीका वैज्ञानिकहरूले रिमोटली अपरेटेड भेहिकल अर्थात् आरओभी अरोरामा संलग्न अनुसन्धान पोत क्रोनप्रिन्स हाकनको सहयोगमा यो ज्वालामुखी पत्ता लगाएका हुन् । यो बेयर टापुबाट ७० समुद्री माइल दक्षिणमा अवस्थित छ ।
महासागरको भुइँमा मिथेन गतिविधिबारे जानकारी सङ्कलन गर्ने परियोजना एकेएमएका प्रमुख प्रोफेसर गिउलियाना पानिरीले भने- पानीमुनि रहेको ज्वालामुखी र त्यसबाट निस्किएको माटोले हाम्रो ग्रह कति जीवित छ भन्ने कुराको सम्झना गराएको छ ।
