- २०८१ श्रावण १२ शनिबार
काठमाडौँ । शुक्रबार, आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) को संसारमा सबैभन्दा सफल मानिएका साम अल्टम्यानलाई आफ्नै कम्पनीले बाहिरको बाटो देखायो ।
साम अल्टम्यानलाई उनकै कम्पनि ओपनएआईको बोर्डबाट हटाइयो, यहि कम्पनी जसले पहिले धेरै मानिसहरूलाई एआईको अवधारणा कसरी कार्यान्वयन गर्ने भनेर सिकाएको थियो र जसलाई उनी आफैंले सह-स्थापना गरेका थिए ।
एआई वर्षौंदेखि हाम्रो जीवनको महत्त्वपूर्ण भाग बनेको छ । यसले हामीले हाम्रो सामाजिक मिडिया फिडहरूमा के देख्छौं र कुन पोष्ट हामीले हेर्ने भन्ने निर्धारण एआईले गर्दछ । तर साम अल्टम्यान नेतृत्वको ओपनएआईले एआईमा हालै नयाँ क्रान्ति ल्याएको थियो ।
ओपनएआई, च्याटजिपिटी पछिको कम्पनी, सन् २०१५ मा मानवका लागि सुरक्षित र लाभदायक कृत्रिम बुद्धिमत्ता सिर्जना गर्ने उद्देश्यले अस्तित्वमा आएको थियो । गैर-लाभकारी संस्थाको रूपमा सुरु भएको यस कम्पनीका सह-अध्यक्षहरू साम अल्टम्यान र एलन मस्क थिए । कम्पनीको अस्तित्वको आठ वर्ष पछि साम अल्टम्यानको बोर्डबाट हटाउनु अचानक, स्तब्ध र नाटकीय घटनाको रुपमा हेरिएको छ ।
कम्पनीको सञ्चालक समितिले एक विज्ञप्तिमा अल्टम्यान बोर्डसँग लगातार सम्बादमा नरहेको भन्दै उनको नेतृत्वमाथि विश्वास नरहेको जानकारी दियो ।
प्राविधिक कम्पनीहरूमा यस्ता घटना सामान्य मानिन्छन्, कम्पनीका मालिकले आफ्नो जागिर गुमाउनु कुनै नयाँ कुरा होइन । यस्ता घटना यसअघि पनि भइसकेका छन् तर ओपनएआईको हकमा भने यसबारे कुनै गुनासो आएको छैन ।
यस वर्षको अक्टोबरमा कम्पनीको मूल्य करिब ८० अर्ब डलर अनुमान गरिएको थियो, त्यसैले कम्पनीलाई पैसाको सन्दर्भमा कुनै समस्या नपरेको प्रष्ट हुन्छ ।
ओपनएआईको बोर्डमा ग्रेग ब्रोकम्यान (अध्यक्ष ), साम अल्टम्यान (सीईओ) जो कम्पनीका कर्मचारी पनि थिए । त्यस्तै इल्या सुत्वेकर (मुख्य वैज्ञानिक) जो कम्पनीको कर्मचारी पनि हुन् । त्यसैगरी एडम डी'एन्जेलो, टाशा म्याकाउली र हेलेन टोनर कम्पनीका कर्मचारी होइनन् ।
ओपनएआईमा सैम अल्टम्यान, ग्रेग ब्रोकम्यान, एलन मस्क, रीड होफम्यान, जेसिका लिभिङ्स्टन, पीटर थिएल, अमेजन वेब सेवा, इन्फोसिस र वाईसी रिसर्च प्रमुख लगानीकर्ता हुन् ।
केहि दिन अघि, साम अल्टम्यानले च्याटजिपिटीको माग बढिरहेको र यसलाई पुरा गर्न गाह्रो भइरहेको लेखेका थिए ।
साम अल्टम्यानलाई बोर्डबाट हटाइएको केही समयपछि कम्पनीका अर्का सह-संस्थापक ग्रेग ब्रोकम्यानलाई पनि निलम्बन गरिएको थियो । ब्रोकम्यानले यी घटना कत्तिको चाँडो भयो भनेर छक्क परेको बताएका थिए ।
ग्रेग ब्रोकम्यान र साम अल्टम्यानसहित कम्पनीको बोर्डमा जम्मा ६ जना छन् । बोर्डले निर्णय गर्दा धेरै सोचेनन् भनी मानौं भने पनि ब्रोकम्यान र अल्टम्यानलाई हटाउने निर्णय समग्रमा चारजनाको निर्णय थियो । प्रश्न उठ्छ, यो सानो समूहले यति हतारमा यति ठूलो निर्णय किन लियो ?
ओपनएआईका पूर्व सीईओ भइसकेका साम अल्टम्यानले आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स जस्ता शक्तिशाली प्रविधिहरूसँग सम्बन्धित जोखिम र फाइदाहरूबारे विश्वका धेरै ठूला नेताहरूसँग छलफल गरेका थिए । यस प्रविधिसँग सम्बन्धित आफ्नो डरको बारेमा, उनले इमान्दारीपूर्वक भनेका थिए- 'एक दिन यो प्रविधि मानिसको हातबाट बाहिर जान सक्छ ।' दुई साताअघि उनी आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्ससम्बन्धी विश्वको पहिलो सम्मेलनमा सहभागी हुन बेलायत पुगेका थिए । सम्मेलनमा सहभागी हुने टेक्नोलोजी विश्वका १०० प्रसिद्ध व्यक्तित्वमध्ये उनी एक थिए ।
गत हप्ता आफ्नो कम्पनीको बारेमा दिएको भाषणमा उनले आफ्नो कम्पनी र प्रविधिको भविष्यबारे चर्चा गरेका थिए । त्यो समयमा उनले एक हप्तापछि परिस्थिति उल्टो हुनेछ र कम्पनीबाट बाहिर फालिनेछ भनेर कल्पना पनि गरेको थिएनन् ।
सिलिकन भ्यालीका चर्चित नामले साम अल्टम्यानलाई समर्थन गरेको देखिएको छ । यसमा गुगलका सीईओ एरिक श्मिट समावेश छन् जसले सामलाई 'मेरो नायक' भनेका छन् । माइक्रोसफ्ट कम्पनीका प्रमुख सत्य नडेलाले सामको कम्पनीमा आफूलाई पूर्ण विश्वास रहेको बताएका छन् ।
उनीहरुले यस्तो किन भनिरहेका छन् भन्ने अनुमान गर्न गाह्रो छैन किनकी उनीहरुले अहिले ओपनएआई र च्याटजीपीटीलाई शक्ति दिने प्रविधिमा अर्बौं डलर लगानी गरेका छन् । आज, यो प्रविधिले माइक्रोसफ्ट र गुगलका उत्पादनहरुलाई पनि बलियो बनाउँदैछ।
तर अहिलेसम्म यस विषयमा अभूतपूर्व मौन बस्ने प्राविधिक जगतका एक व्यक्ति हुन् एलन मस्क । मस्कको मौनतालाई अर्थपूर्ण रुपमा हेरिएको छ । लगानीकर्ता मध्ये एक मस्कले कम्पनि संचालनको मोडलका विषयमा फरक मत राख्दै आएको बताइएको छ ।
यसैबीच कम्पनीले आफ्नो प्रमुख प्राविधिक अधिकृत मीरा मूर्तिलाई कम्पनीको अन्तरिम प्रमुख कार्यकारी अधिकृत बनाएको छ । टेक्नोलोजीको संसार निकै सानो छ र ओपनएआई अघि मीराले एलोन मस्कको कम्पनी टेस्लामा काम गरेकी थिइन् ।
