अपरिचितसँग कुरा गर्दापनि पाइन्छ खुशी, कसरी गर्ने ?

काठमाडौँ । कफी पसलमा कसैलाई नमस्ते भन्नु वा सडकमा अपरिचितहरूसँग सानो कुराकानी गर्नुले मानिसहरूलाई खुशी पार्न सक्छ । टर्कीमा गरिएको एक अध्ययनले सामाजिक सम्बन्धले मानिसहरूलाई कसरी राम्रो महसुस गराउन सक्छ भन्ने देखाएको छ ।

सबान्सी विश्वविद्यालयको सामाजिक विज्ञान संकायकी प्रमुख तथा अध्ययनका लेखकहरूमध्ये एक एस्रा एस्सिगिल भन्छिन्- 'हामीले पत्ता लगायौं कि भावनात्मक रूपमा नजिक नभएका मानिसहरूसँगको अन्तरक्रियाले हाम्रो जीवनमा सकारात्मक प्रभाव पार्छ ।'  उनले यस्ता कार्यहरूमा बसबाट ओर्लँदा चालकलाई धन्यवाद दिनु वा अपरिचित अनुहारहरूलाई अभिवादन गर्नु जस्ता रहेका छन् ।

अध्ययनले विश्वभरका मानिसहरू अपरिचितहरूसँग अन्तरक्रिया गर्न असहज महसुस गर्छन् र उनीहरूलाई यो बेकार, अप्ठ्यारो र असुरक्षित लाग्ने गरेको पाइएको छ । साना कुराकानीहरूले दैनिक मानिसहरूको जीवनमा कसरी खुशी ल्याउँछन् र कसैसँग कुराकानी सुरु गर्ने उत्तम तरिका के हो ? भन्ने विषयमा विभिन्न अध्ययन भएका छन् । 

सानो कुराकानीबाट फाइदा

बेलायतको ससेक्स विश्वविद्यालयका मनोवैज्ञानिक डा. गिलियन स्यान्डस्ट्रोमका अनुसार जब मानिसहरू अपरिचित व्यक्तिसँग कुरा गर्छन्, उनीहरूको मुडमा सुधार आउँछ र उनीहरू आफ्नो वरपरको वातावरणसँग बढी जोडिएको महसुस गर्छन् । डा. गिलियन सानो कुराकानीबाट प्राप्त हुने खुशीको अध्ययन गर्ने अनुसन्धानकर्ताहरू मध्ये एक हुन् र टर्किमा हालै गरिएको एक अध्ययनका सह-लेखक पनि हुन् ।

उनी भन्छिन्, 'अपरिचितहरूसँग अन्तर्क्रिया गर्दा तपाईंलाई जोडिएको महसुस हुन्छ र तपाईंलाई लाग्छ कि उनीहरूले पनि 'हेरिरहेका' छन्, जुन आधारभूत मानवीय आवश्यकता हो । यसले 'हामी कस्तो महसुस गर्छौं' भन्ने कुरालाई पनि असर गर्छ । यसका साथै यसले हाम्रो शरीर र स्वास्थ्यलाई पनि असर गर्छ ।'

डा. स्यान्डस्ट्रोम लगभग एक दशकदेखि यस विषयमा रुचि राख्दै आएकी छन् । लजालु स्वभाव र मानिसहरूसँग कम घुलमिल हुने उनले सयौं अपरिचितहरूसँग कुरा गरेपछि दृष्टिकोण परिवर्तन भयो र मानिसहरूमाथिको उनको विश्वास बढ्यो । डा. स्यान्डस्ट्रोम भन्छिन्- 'मैले धेरै रमाइलो कथाहरू सुनेँ, धेरै नयाँ कुराहरू सिकेँ, र धेरै मानिसहरूले मलाई सुझाव दिए । मलाई लाग्यो कि म कुनै समुदायको हिस्सा हुँ र यसले मलाई सुरक्षित महसुस गरायो ।'

अपरिचितहरूसँग कुरा गर्न किन यति गाह्रो छ ? डा. स्यान्डस्ट्रोम भन्छन्, वास्तवमा मानिसहरूले यी साना कुराहरू पनि फाइदाजनक छन् भनेर बुझ्दैनन् । तिनीहरूलाई बेकार र समयको बर्बादी ठान्छन्, तर वास्तविक कारण यो हो कि मानिसहरू डराउँछन् । तथ्याङ्कले मानिसहरू कुराकानी अस्वीकार गरिनुभन्दा अपरिचितहरूसँग कुरा गर्न बढी असहज हुने पाइएको छ । धेरै मानिसहरूलाई वार्तालाप सांस्कृतिक रूपमा स्वीकार्य छ कि छैन भन्ने डर पनि हुन्छ । अपरिचितहरूसँग कुरा गर्ने मुद्दा बाल्यकालसँग जोडिएको हुन्छ । बाल्यकालमा, बच्चाहरूलाई प्रायः अपरिचित व्यक्तिहरूबाट टाढा रहन भनिएको हुन्छ । यसलाई 'अपरिचित खतरा' भनेर चिनिन्छ । तर अब यस्तो सल्लाह साँघुरो हुदै गएको छ, अब अपरिचितहरू खतरनाक हुन सक्छन् र सहयोगी पनि हुन सक्छन् ।

उदाहरणका लागि, बेलायतमा बालबालिकाहरूलाई उनीहरूले विश्वास गर्न सक्ने 'सुरक्षित अपरिचितहरू' पहिचान गर्न सिकाइन्छ, जस्तै अन्य बालबालिकाका आमाबाबु, वा प्रहरी अधिकारी वा सुपरमार्केट कर्मचारी जस्ता पोशाकधारी व्यक्तिहरू ।

अर्कोतर्फ वयस्कहरूका लागि अपरिचितहरूसँग अन्तरक्रिया गर्ने धेरै सुरक्षित तरिकाहरू छन् । मानव सम्बन्धका क्षणहरूको आनन्द लिन सक्छौं भने सार्वजनिक स्थानमा मानिसहरूसँग किन कुराकानी नगर्ने भन्ने प्रश्न अहिले सामान्य हुदै गएको छ ।

अपरिचतसँग कुराकानी सुरु गर्ने तरिका

- तपाईंहरू दुवैमा समानता भएको कुरा खोज्नुहोस् । उदाहरणका लागि, जब मानिसहरू मौसमको बारेमा कुरा गर्छन्, तपाईं पनि यसको बारेमा कुरा गर्नुहुन्छ । यदि तपाईंले वसन्त ऋतुमा पार्कमा फूल फुलेको देख्नुभयो भने, तपाईं अरूसँग यसको बारेमा छलफल गर्न सक्नुहुन्छ ।

- जिज्ञासु हुनुहोस्, प्रश्नहरू सोध्नुहोस्: म प्रायः मानिसहरूलाई सोध्छु कि तिनीहरू के गर्दैछन् । मैले क्यामेरा बोकेको एक जना मान्छेलाई भित्ताको तस्बिर खिचिरहेको देखेँ र मैले सोधें, 'तपाईं के गर्दै हुनुहुन्छ ?'। तपाईं रेलमा हुनुहुन्छ र त्यहाँ सुटकेस बोकेको एक जना मान्छे छ र तपाईंले सोध्नुहुन्छ, 'तपाईं कहाँ जाँदै हुनुहुन्छ ?' यो सबै ध्यान दिने र चीजहरू याद गर्ने बारे हो । जब तपाईं हल्का मनले सोध्नुहुन्छ मानिसहरू सामान्यतया खुसी हुन्छन् । तपाईंले उनीहरूमाथि प्रभुत्व जमाइरहनुभएको जस्तो देखिनु हुँदैन ।

- सुझावहरूको लागि सोध्नुहोस्: मानिसहरूलाई सुझाव वा सहयोग साझा गर्न आग्रह गर्दा खुसी लाग्छ । यदि तपाईंले कसैलाई सोचिरहेको देख्नुभयो भने, भन्नुहोस्, 'के तपाईंलाई केही मद्दत चाहिन्छ ?'

- प्रशंसा गर्नुहोस्: कसैलाई उनीहरूको उपस्थितिको बारेमा प्रशंसा गर्न सिफारिस गर्दिन किनभने त्यो अलि चिप्लोपन वा चाप्लुसी हुन सक्छ, तर यदि तपाईंले उनीहरूलाई मनपर्ने कुरामा टिप्पणी गर्नुभयो भने - जस्तै गहना वा नीलो कपाल - सामान्यतया पूर्ण अपरिचित व्यक्तिबाट बिना कारण प्रशंसा सुन्न पाउदा राम्रो अनुभव हुन्छ ।

-बिबिसीबाट