- २०८१ बैशाख १५ शनिबार
काठमाडौँ । साउदी अरेबियाले गैर-मुस्लिम प्रवासीहरूका लागि रियादमा एउटा मदिरा पसल खोल्ने बताएको छ । ७० वर्षमा साउदी अरबमा मदिरा बिक्री हुने यो पहिलो पसल हुनेछ । रियादको यो मदिरा पसलका ग्राहकहरू सीमित कूटनीतिक कर्मचारी हुने बताइएको छ ।
यी कूटनीतिक कर्मचारीहरूले वर्षौंदेखि सिल गरिएका आधिकारिक प्याकेजहरू आयात गर्दै आएका छन् । यसलाई कूटनीतिक 'पाउच' भनिन्छ । यो पसलले मदिराको अवैध व्यापारलाई रोक्ने साउदी अधिकारीहरूले बताएका छन् । सन् १९५२ मा राजा अब्दुल अजिजका छोराले रक्सीको नशामा रहेका बेला बेलायती कूटनीतिज्ञको गोली हानी हत्या गरेपछि साउदी अरबमा मदिरा प्रतिबन्ध लगाइएको थियो ।
समाचार एजेन्सी एएफपी र रोयटर्सका अनुसार यो नयाँ मदिरा पसल रियादको कूटनीतिक क्वार्टरमा हुनेछ र यो स्टोर केही हप्ता भित्र खुल्न सक्छ । यसका लागि केहि मापदण्ड तयार गरिएको बताइएको छ ।
जसमा मदिरा किन्ने कूटनीतिज्ञहरूले पहिले दर्ता र त्यसपछि सरकारबाट क्लियरेन्स लिनुपर्नेछ । रक्सी स्टोरमा २१ वर्ष भन्दा कम उमेरका कसैलाई पनि अनुमति हुने छैन । त्यस्तै मदिरा पिउनेहरूले अरू कसैबाट मदिरा अर्डर गर्न सक्ने छैनन् । जस्तै तपाईं आफ्नो चालकबाट मदिरा अर्डर गर्न सक्नुहुन्न, त्यस्तै मदिरा खरिदका लागि मासिक सीमा तोकिएको छ । दर्ता भएका ग्राहकहरूले प्रत्येक महिना मदिराको २४० 'प्वाइन्ट' पाउनेछन् । एक लिटर स्पिरिटलाई ६ प्वाइन्टमा मापन गरिनेछ भने एक लिटर वाइनलाई तीन प्वाइन्ट र एक लिटर बियरलाई एक प्वाइन्ट मानिनेछ ।
मदिरा आम विदेशीलाई उपलब्ध हुने वा कूटनीतिज्ञहरूमा मात्र सीमित हुने भन्नेबारे स्पष्ट रहेको छैन । हाल, साउदी अरबमा मदिरा पिउने वा राख्ने सजाय, जेल, सार्वजनिक कोर्रा र अनधिकृत विदेशीहरूलाई देश निकाला गर्ने कानुन छ।
मदिरा नीतिसँग सम्बन्धित नयाँ दस्तावेजका अनुसार साउदी प्रशासनले नयाँ नियममा काम गरिरहेको छ । नयाँ नियम अनुसार मदिराको निश्चित परिमाण ल्याउन पाइनेछ । यसले अनियन्त्रित मदिरा कारोबार रोक्ने बताइएको छ ।
जब राजकुमारले ब्रिटिश कूटनीतिज्ञलाई गोली हाने
वर्षौंदेखि कूटनीतिक कर्मचारीहरूले आफ्नै 'पाउच' हरू प्रयोग गर्दै आएका छन् र साउदी प्रशासनले यस मामिलामा हस्तक्षेप गर्दैन । साउदी अरेबियाको यो अडानलाई उसको ‘भिजन २०३०’ को ऐनामा पनि हेरिएको छ । साउदी अरेबियाका प्रधानमन्त्री तथा क्राउन प्रिन्स मोहम्मद बिन सलमानले यस भिजन अन्तर्गत कडा नियमहरू उदार बनाउदै गरेको बुझ्न सकिन्छ । अन्य खाडी देशहरूमा पनि मदिरासम्बन्धी यस्तै नीतिहरू छन् ।
तर, युएई र कतारमा २१ वर्षभन्दा माथिका गैर-मुस्लिमहरूलाई होटल, क्लब र बारहरूमा रक्सी बेच्न अनुमति दिइएको छ । साउदी अरेबियाको दस्तावेजमा भने युएई र कतारले जस्तै गर्ने वा नगर्ने भन्ने कुरा अहिलेसम्म उल्लेख गरिएको छैन । इस्लाममा रक्सी निषेधित छ । साउदी अरेबियाले सन् १९५२ सम्म मदिराप्रति एक किसिमको समझौतापूर्ण दृष्टिकोण राखेको थियो ।
तर सन् १९५१ मा राजकुमार मिशारी बिन अब्दुल अजिज अल साउदले जेद्दाहमा बेलायती कूटनीतिज्ञ सिरिल उस्मानको गोली हानी हत्या गरेका थिए । उनले एक कार्यक्रममा रक्सी खान इन्कार गरेपछि उनले गोली हानेका थिए । यस घटनाको एक वर्षपछि राजा अब्दुल अजिजले रक्सीलाई पूर्ण रूपमा प्रतिबन्ध लगाएका थिए । मिशारी हत्या मुद्दामा दोषी ठहर भएका थिए ।
साउदी राजकुमारले पछिल्ला बर्षहरुमा धेरै सुधारका कामहरु गर्दै आएका छन् । २०१८ मा, साउदी अरबमा पहिलो पटक महिलाहरूलाई लाइसेन्स जारी गर्ने प्रक्रिया सुरु भएको थियो । जुन २०१८ मा पहिलो पटक १० जना महिलालाई लाइसेन्स दिइएको थियो । यो वर्ष साउदी युवराज मोहम्मद बिन सलमानले महिलामाथिको ड्राइभिङ प्रतिबन्ध हटाउने ऐतिहासिक निर्णय गरेका थिए । सन् २०१८ को जुन २४ देखि साउदी अरेबियामा महिलाहरू सडकमा कार चलाउँदै आएका छन् ।
महिलाहरूलाई ड्राइभिङको अधिकार दिने यो कदम रूढिवादी देशलाई आधुनिकीकरण गर्न क्राउन प्रिन्स मोहम्मद बिन सलमानको उदारीकरण अभियानको एक हिस्साको रूपमा लिइएको हो।
तर, यी कदमका बाबजुद पनि युवराजले आलोचनाको सामना गरिरहेका छन् । वास्तवमा, त्यहाँका महिलाहरूलाई गाडी चलाउने अधिकार दिन अभियान चलाउने साउदी महिला अधिकारकर्मीहरूलाई साउदी सरकारले बाहिरी शक्तिहरूसँग सम्बन्ध रहेको आरोप लगाउँदै पक्राउ गरेको छ ।
सन् २०१६-१७ मा भिजन २०३० घोषणा गरिएको थियो । यस योजनाको मुख्य उद्देश्य साउदी अरबको तेल निर्यातमा निर्भरता घटाएर अर्थतन्त्रलाई विविधीकरण गर्नु हो । ३८ वर्षीय मोहम्मद बिन सलमान साउदी अरबका युवराज हुन् । युवराजले विगत सात वर्षदेखि देशको नेतृत्व गर्दै आएका छन् ।
उनको नेतृत्वमा, क्राउन प्रिन्सले साउदी अरेबियामा धेरै निर्णयहरू लिएका थिए जसको प्रशंसा गरिएको छ र उनले साउदी अरबलाई इस्लामिक रूढीवादी देशबाट आधुनिक देशमा रूपान्तरण गरिरहेको बताइएको छ ।
२०१६ मा, क्राउन प्रिन्सले भिजन २०३० को अनावरण गरेका थिए । यस दर्शन अन्तर्गत धेरै प्रकारका सुधारहरू सुरु भए । उनले साउदीलाई अझ खुला बनाए । क्राउन प्रिन्सले सिनेमा र कन्सर्टमा प्रतिबन्ध हटाए । हिप-हप कलाकारहरूलाई पनि आमन्त्रित गरियो । महिलाले गाडी चलाउने अधिकार पाएका छन् र पोशाकमा पनि उदारवाद देखाइएको छ ।
क्राउन प्रिन्सले प्रतिक्रियावादी धर्मगुरुहरूको भूमिकालाई सीमित गरे। धार्मिक प्रहरी खारेज गरियो ।
अमेरिकी पत्रिका द एट्लान्टिकले सन् २०२२ मा साउदी युवराजलाई सोधेको थियो कि उनले साउदी अरबलाई यति धेरै आधुनिकीकरण गर्ने कि यसको इस्लामिक पहिचान कमजोर हुनेछ ?
यस प्रश्नको जवाफमा युवराजले भनेका थिए, ‘विश्वका हरेक देश फरक विचार र मूल्यमान्यताका आधारमा स्थापना भएका हुन् । उदाहरणका लागि, अमेरिका लोकतन्त्र, स्वतन्त्रता र स्वतन्त्र अर्थतन्त्र जस्ता मूल्यहरूमा आधारित छ। यी मूल्यमान्यताका आधारमा जनता एकजुट हुन्छन् । तर के सबै लोकतन्त्र राम्रो छ ? के सबै लोकतन्त्रले राम्ररी काम गरिरहेको छ ? पक्कै छैन । हाम्रो देश इस्लामको मूल्यमान्यता र विचारको जगमा बनेको छ। यसमा आदिवासी संस्कृति, अरब संस्कृति छ। त्यहाँ साउदी संस्कृति र विश्वास पनि छ । यो हाम्रो आत्मा हो। छाडेर गएमा देश ध्वस्त हुन्छ । साउदी अरबलाई विकास र आधुनिकीकरणको सही बाटोमा कसरी ल्याउने भन्ने हाम्रो लागि प्रश्न हो । प्रजातन्त्र, स्वतन्त्र बजार र स्वतन्त्रतालाई सही बाटोमा कसरी राख्ने भन्नेबारे अमेरिकाका लागि यस्तै प्रश्नहरू छन् । यो प्रश्न महत्त्वपूर्ण छ किनभने तिनीहरू गलत बाटोमा जान सक्छन् । त्यसैले, हामी हाम्रा मूल्यहरूबाट टाढा जानेछैनौं किनभने यो हाम्रो आत्मा हो। साउदी अरबमा पवित्र मस्जिदहरू छन् र तिनीहरूलाई कसैले हटाउन सक्दैन। यी पवित्र मस्जिदहरू सधैं रहिरहोस् भन्ने सुनिश्चित गर्नु हाम्रो दायित्व हो र हामी साउदी जनता र क्षेत्रका लागि देशलाई सही बाटोमा राख्न चाहन्छौं । हामी शान्ति र सहअस्तित्वको आधारमा बाँकी विश्वसँग चीजहरू जोड्न चाहन्छौं ।'
