- २०८१ जेठ ३ बिहीबार
काठमाडौँ । श्रीलंकाका प्रधानमन्त्री महिन्दा राजापाक्षेको राजीनामासँगै देशको राजनीतिमा राजापाक्षे परिवारको पकड अब अन्त्य हुन लागेको अनुमान गरिएको छ । सन् १९४८ मा ब्रिटिस राजबाट श्रीलंकाको स्वतन्त्रता पछि, राजपाक्षे परिवार देशको राजनीतिमा प्रभुत्व जमाउने दुई परिवारमध्ये एक हो । यसअघि दशकौंसम्म बन्दरनायके परिवारको वर्चस्व थियो ।
महिन्दा राजापाक्षेको राजीनामाले देशको आर्थिक समस्या समाधानको बाटो खुल्न नसकेको विश्लेषकहरूले औंल्याएका छन् । यी कठिनाइका कारण एक महिनाभन्दा बढी समयदेखि देशैभर हजारौं जनता सरकार विरोधी आन्दोलनमा संलग्न छन् । सोमबार राजापाक्षे परिवारले आन्दोलनकारीमाथि आक्रमण गरेर आफ्ना समर्थकहरूलाई कोलम्बोबाट बाहिर निकाल्ने प्रयास गरेका थिए । तर यो शर्त उल्टो भयो । कोलम्बोमा भएको हिंसामा आठ जनाको मृत्यु भएको बताइएको छ ।
राजापाक्षे परिवारले देशको आर्थिक संकटको समाधान खोज्ने प्रयास नगरेको भन्दै देशको ठूलो जनमतमा यो सोच गहिरिएको छ । त्यसैले अहिले राष्ट्रपति गोटाबाया राजापाक्षेसहित यस परिवारका सबैलाई हटाउने आन्दोलनकारीको मुख्य एजेण्डा बनेको छ । राजपाक्षे परिवारलाई शाही परिवारको हैसियत दिनमा महिन्दाको सबैभन्दा ठूलो भूमिका रहेको विश्लेषकहरूले औंल्याएका छन् । उहाँ यस परिवारको सबैभन्दा लोकप्रिय नेता हुन् । जब श्रीलंकाली सेनाले पृथकतावादी तमिल संगठन एलटीटीइविरुद्ध जित हासिल गर्यो, महिन्दा राष्ट्रपति थिए । त्यसको पूरै श्रेय उनले पाए । उनको लोकप्रियताको सबैभन्दा ठूलो कारण यही हो ।
जबकि राजापाक्षे परिवार भ्रष्टाचार र नागरिक अधिकार उल्लंघनको गम्भीर आरोपको सामना गर्दै आएको छ । महिन्दा राजापाक्षे सन् २००५ मा राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएका थिए । उनको पहिलो पाँच वर्षको कार्यकालमा खुलेआम मानवअधिकार उल्लङ्घनको आरोप लागेको थियो । संयुक्त राष्ट्रसंघका अनुसार उक्त अवधिमा ४० हजारभन्दा बढी तमिल नागरिकको मृत्यु भएको थियो । यसका लागि तत्कालिन राष्ट्रपतिलाई दोष दिइइएको थियो ।
महिन्द राजापाक्षे पहिलो पटक सन् १९७० मा २४ वर्षको उमेरमा राजनीतिक पदमा निर्वाचित भएका थिए । उनी सन् २००४ मा प्रधानमन्त्री बने । एक वर्षपछि उनी राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भए । २०१० मा, उनी अर्को कार्यकालको लागि राष्ट्रपति निर्वाचित भए । तर आश्चर्यजनक रूपमा उनी २०१५ मा आफ्नै पार्टीका पूर्व सचिव मैत्रीपाला सिरिसेनासँग हारे । सिरिसेनाले विपक्षी दलको उम्मेदवारका रूपमा राष्ट्रपतिको चुनाव लडेका थिए ।
आर्थिक संकटको लागि राजापाक्षे परिवार जिम्मेवार
यसपछि २०१९ को चुनावमा उनले भाइ गोटाबायालाई राष्ट्रपतिको उम्मेदवार बनाए । जितपछि उनी आफैं प्रधानमन्त्री बने । यस अवधिमा यस परिवारका धेरै सदस्यहरू मन्त्री वा अन्य सरकारी पदमा बसे। त्यसैले गत वर्ष आर्थिक संकट सुरु हुँदा देशमा यो परिवारलाई जिम्मेवार मानिन्थ्यो । बिस्तारै यो परिवार आन्दोलनकारीको आक्रोशको निशाना बन्यो ।
सोमबार राजापाक्षे समर्थकको आक्रमणमा आन्दोलनकारी अरुणा निशान्त पनि घाइते भएका थिए । उनले टिभी च्यानल अल जजिरालाई मानिसको बदलिएको मुडबारे भने– ‘जब प्रेम घृणामा परिणत हुन्छ, त्यही हुन्छ । महिन्दा राजपाक्षेको परिवार र उनको उच्च जीवनशैलीको बावजुद मानिसहरूले उनलाई लामो समयसम्म सम्मान गरे। उनीहरूलाई विश्वास गरे। तर अब सबै जाने बेला आएको छ । यदि उनले स्वेच्छाले त्यसो गरेनन् भने, मानिसहरूले उसलाई छोड्न बाध्य पार्छन् ।
