- २०८२ बैशाख ५ शुक्रबार
काठमाडौँ । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आफू तेस्रो कार्यकालको बारेमा विचार गरिरहेको र यो हासिल गर्न संविधान परिवर्तन गर्ने बारेमा सोचिरहेको बताएका छन् । आइतबार एनबीसी न्यूज च्यानललाई दिइएको अन्तर्वार्तामा उनले यस विषयमा आफू मजाक नगरेको स्पष्ट गरेका थिए । उनले तेस्रो पटक राष्ट्रपति बन्न संविधानमा प्रावधान रहेको पनि बताए ।
ट्रम्पको कार्यकाल २०२९ मा समाप्त हुनेछ । अमेरिकामा अहिले दुई पटक राष्ट्रपति बन्ने प्रावधान छ । ट्रम्प नोभेम्बरमा दोस्रो कार्यकालका लागि राष्ट्रपति निर्वाचित भएका थिए । यसअघि उनी २०१७ देखि २०२१ सम्म राष्ट्रपति थिए । यदि ट्रम्पले तेस्रो पटक राष्ट्रपति बन्ने प्रयास गरे भने, उनले यसका लागि संविधान संशोधन गर्नुपर्नेछ । यसका लागि अमेरिकी कांग्रेस र राज्यहरूको समर्थन आवश्यक पर्नेछ ।
जब ट्रम्पलाई अर्को कार्यकाल राष्ट्रपति बन्न चाहनुहुन्छ भनेर सोधियो, उनले आफुलाई काम गर्न मन पर्छ भन्दै त्यो गर्न सक्ने तरिकाहरू रहेको बताए । नोभेम्बरमा चुनाव जितेपछि ट्रम्पले पहिलो पटक तेस्रो पटक राष्ट्रपति बन्ने इच्छा व्यक्त गरेका थिए । उनले भनेका थिए- मलाई लाग्दैन कि म फेरि राष्ट्रपति पदको लागि चुनाव लड्नेछु, तर यदि तपाईं चाहनुहुन्छ भने, म यसको बारेमा सोच्न सक्छु ।
यसपछि, जनवरीमा, ट्रम्पलाई तेस्रो पटक राष्ट्रपति बन्न अनुमति दिन संसदको तल्लो सदन, प्रतिनिधि सभामा एक विधेयक पेश गरिएको थियो । यो विधेयक ट्रम्पको रिपब्लिकन पार्टीका सांसद एन्डी ओगल्सले पेश गरेका थिए । यो विधेयकमा लगातार दुई कार्यकाल राष्ट्रपति रहेका कुनै पनि व्यक्ति तेस्रो पटक राष्ट्रपति पदमा निर्वाचित नहुने तर पहिलो कार्यकाल पछि दोस्रो कार्यकालमा चुनाव हारेमा त्यसपछि लगातार दुई कार्यकाल राष्ट्रपति हुन पाउने व्यवस्था गरिएको छ । ट्रम्प आफ्नो पहिलो कार्यकालपछि २०२० मा जो बाइडेनसँग चुनाव हारेका थिए । त्यसैले यो विधेयक ट्रम्पलाई तेस्रो कार्यकाल राष्ट्रपति बनाउनका लागि ल्याइएको थियो ।
यदि ट्रम्प तेस्रो पटक अमेरिकी राष्ट्रपतिको चुनावमा उम्मेदवार बन्न चाहन्छन् भने उनले अमेरिकी संविधानमा परिवर्तन गर्नुपर्नेछ, जुन त्यति सजिलो भने छैन । यसका लागि ट्रम्पले अमेरिकी सिनेट र हाउस अफ रेप्रिजेनटेटिभ दुवैमा दुई तिहाइ बहुमतले विधेयक पारित गर्नुपर्नेछ । ट्रम्पको रिपब्लिकन पार्टीको दुवै सदनमा त्यति धेरै सदस्यहरू छैनन् ।
ट्रम्पको रिपब्लिकन पार्टीको सिनेटमा १०० मध्ये ५२ सिनेटर छन् । भन्ने तल्लो सभामा ४३५ मध्ये २२० सदस्य छन् । यो संविधान संशोधन गर्न आवश्यक पर्ने दुई तिहाइ अर्थात् ६७ प्रतिशत बहुमतभन्दा धेरै कम हो ।
यदि ट्रम्पले यो बहुमत हासिल गरे पनि, उनलाई संविधान संशोधन गर्न त्यति सजिलो हुनेछैन । अमेरिकी कांग्रेसका दुवै सदनबाट विधेयक पारित भएपछि, यो संशोधनलाई राज्यहरूले अनुमोदन गर्नुपर्ने व्यवस्था रहेको छ ।
यसका लागि तीन चौथाई राज्यको बहुमत प्राप्त गरेपछि मात्र संविधान संशोधन गर्न सकिन्छ । यसको अर्थ ५० मध्ये ३८ अमेरिकी राज्यले संविधान परिवर्तन गर्न सहमत भएमा मात्र नियमहरू परिवर्तन हुन सक्छन् ।
ट्रम्प आफैंले धेरै पटक भनेका छन्, उनी दुई कार्यकाल पछि पनि सत्तामा रहन चाहन्छन् । यद्यपि, विज्ञहरू भन्छन्, यदि ट्रम्पले तेस्रो कार्यकाल प्राप्त गरेनन् भने, उनले सत्तामा रहन अन्य तरिकाहरू अपनाउन सक्छन् ।
ह्यामिल्टन कलेजका प्राध्यापक फिलिप क्लिंकनरका अनुसार ट्रम्प २०२८ मा उपराष्ट्रपति बन्न सक्छन् र जे.डी. भान्स वा अरू कसैलाई नाममात्रको राष्ट्रपति बनाउन सक्छन् । पुटिनले रुसमा पनि यस्तै केही गरेका थिए । यसबाहेक, उनले आफ्नो परिवारको कुनै पनि सदस्यलाई राष्ट्रपति बनाउन सक्छन्, ताकि उनले पर्दा पछाडिबाट सरकारमाथि नियन्त्रण कायम राख्न सकून् ।
पुटिन २००० देखि २००८ सम्म लगातार दुई पटक रुसको राष्ट्रपति बनेका थिए । रुसको संविधान अनुसार उनी लगातार तेस्रो पटक राष्ट्रपति बन्न सक्दैनथे । यस्तो अवस्थामा उनले आफ्नो खास मान्छे दिमित्री मेदवेदेवलाई राष्ट्रपति बनाएका थिए । यस अवधिमा पुटिनले उपराष्ट्रपतिको पद सम्हालेका थिए । पहिले अमेरिकामा कुनै व्यक्ति दुई पटक मात्र राष्ट्रपति बन्न सक्ने व्यवस्था थिएन । संविधानको २२औं संशोधन १९५१ मा गरिएको थियो । यस अन्तर्गत अमेरिकामा एक व्यक्ति दुई पटक मात्र राष्ट्रपति बन्न सक्ने नियम बनाइएको थियो ।
अमेरिकाका प्रथम राष्ट्रपति जर्ज वाशिंगटन दुई कार्यकाल पछि अवकाश लिएका थिए । त्यसबेलादेखि, राष्ट्रपतिले दुई कार्यकालभन्दा बढी सेवा गर्नु हुँदैन भन्ने अनौपचारिक नियम बन्यो । यसपछि, यो अभ्यास अमेरिकामा प्रचलित भयो ।
३१ जना अमेरिकी राष्ट्रपतिहरूमध्ये कसैले पनि यो अभ्यास तोडेनन्, तर फ्र्याङ्कलिन डी. रुजवेल्टको समयमा यो नियम तोडिएको थियो । उनी १९३३ देखि १९४५ सम्म चार पटक राष्ट्रपति निर्वाचित भए ।
यसपछि, १९४६ को राष्ट्रपति चुनावमा रिपब्लिकन पार्टीले पुनरागमन गर्यो । १९४७ मा, केन्द्रीय सरकारमा प्रशासनिक परिवर्तन गर्न हूवर आयोग गठन गरिएको थियो । यस आयोगको सिफारिसपछि २२औं संशोधन मार्फत कुनै पनि व्यक्ति दुई कार्यकालभन्दा बढी राष्ट्रपति बन्न नपाउने कानून बनाइएको थियो ।
