- २०८१ बैशाख १६ आइतबार
काठमाडौँ । स्वास्थ्य क्षेत्रमा एन्टिबायोटिक प्रतिरोध एक द्रुत रूपमा बढिरहेको ठूलो खतरा मानिएको छ, जसको बारेमा स्वास्थ्य विशेषज्ञहरूले धेरै अध्ययनहरूमा चेतावनी दिइरहेका छन् ।
एन्टिबायोटिक प्रतिरोधको अर्थ हो कि यसलाई मार्न डिजाइन गरिएको ब्याक्टेरिया एउटै औषधिमा मिल्छ । यस्तो हुँदा, सानो सङ्क्रमण भए पनि र त्यसका लागि एन्टिबायोटिक्स दिइए पनि कीटाणुहरू मर्दैनन्, तर बढ्दै जान्छन्, गम्भीर सङ्क्रमणको अवस्था पनि घातक हुन सक्छ । एन्टिबायोटिकको अत्याधिक प्रयोगका कारण यो जोखिम तिव्र गतिमा बढेको मानिन्छ ।
अनुसन्धानकर्ताहरूले एउटा अध्ययनमा ठूलो खुलासा गरेका छन् । वैज्ञानिकहरुको टोलीले वायु प्रदूषणले यो जोखिम बढेको हुन सक्ने बताएका छन् । यो जोखिम न्यूनीकरण गर्न वायु प्रदुषण नियन्त्रण गर्न अति आवश्यक भएको छ ।
द ल्यान्सेट प्लानेटरी हेल्थ जर्नलमा प्रकाशित अनुसन्धानका अनुसार वायु प्रदूषण नियन्त्रण गर्नाले एन्टिबायोटिक प्रतिरोधी क्षमता कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ । पीएम २.५ वायु प्रदूषण र एन्टिबायोटिक प्रतिरोधी वृद्धिबीचको सम्बन्ध समयसँगै बलियो भएको देखाइएको छ । २००० देखि २०१८ सम्मको ११६ देशहरूको डेटाको विश्लेषणले वायुमण्डलमा पीएम २.५ को बढेको स्तरले हालका वर्षहरूमा एन्टिबायोटिक प्रतिरोधमा ठूलो वृद्धि भएको पत्ता लगाएको छ । जसरी प्रदूषणको स्तर बढ्दै गएको छ, त्यसको खतरा समयसँगै बढ्न सक्छ ।
उल्लेखनीय रूपमा, वायुमण्डलमा पीएम २.५ को स्रोतहरू मध्ये औद्योगिक प्रक्रियाहरू, सडक यातायात र कोइला-काउठ जलाउने प्रमुख मानिन्छ । अघिल्लो अनुसन्धानले विश्वको जनसंख्याको ९० प्रतिशत (लगभग ७.३ अर्ब मानिस) पीएम २.५ स्तरको प्रत्यक्ष सम्पर्कमा रहेको देखाएको छ, जसमध्ये ८० प्रतिशत निम्न र मध्यम आय भएका देशहरूमा बस्छन् । यी सबै एन्टिबायोटिक प्रतिरोधको जोखिममा हुन सक्छन् ।
के भन्छन् अनुसन्धानकर्ता ?
चीनको झेजियाङ युनिभर्सिटीका प्रमुख अनुसन्धानकर्ता र लेखक प्रोफेसर होङ चेन भन्छन्-
एन्टिबायोटिक प्रतिरोधको बारेमा छलफल गर्नु पनि धेरै महत्त्वपूर्ण छ किनभने विश्वव्यापी रूपमा धेरै प्रकारका संक्रामक रोगहरूको जोखिम पनि बढिरहेको छ । हाम्रो दैनिक जीवनमा त्यहाँ धेरै स्रोतहरू छन् जसले वातावरणमा पीएम २.५ बढाउन सक्छ ।
यद्यपि वायु प्रदूषण र एन्टिबायोटिक प्रतिरोध बीचको सम्बन्ध स्थापित गर्न कुनै बलियो प्रमाण छैन, अध्ययनहरूले जोड दिइरहेका छन् कि वायु प्रदूषण नियन्त्रणले फाइदाहरू प्रदान गर्न सक्छ ।
अध्ययनको निष्कर्ष
अध्ययनको निष्कर्षले एन्टिबायोटिक प्रतिरोध पीएम २.५ सँग बढ्ने देखाएको छ, वायु प्रदूषणमा प्रत्येक १ प्रतिशत वृद्धिले एन्टिबायोटिक प्रतिरोधी क्षमता ०.५ देखि १.९ प्रतिशतसम्म, रोगजनकको आधारमा बढ्छ । पीएम २.५ लेभलमा भएको परिवर्तनले हालका वर्षहरूमा एन्टिबायोटिक प्रतिरोधी क्षमतामा ठूलो बृद्धि भएकोले समयसँगै यो सम्बन्ध बलियो देखिएको अनुसन्धानले देखाएको छ ।
अध्ययनको विश्लेषणले वायु प्रदूषणको कारण एन्टिबायोटिक प्रतिरोधी क्षमताले २०१८ मा अनुमानित ४ लाख ८० हजार अकाल मृत्यु निम्त्याएको संकेत गर्दछ, यसले भविष्यमा थप जोखिमको संकेत गर्दछ ।
