- २०८१ बैशाख १७ सोमबार
काठमाडौँ । एउटा ठूलो हलमा १५ जना जम्मा भएका छन् । त्यहाँकी महिलाले सबैलाई आफ्नो अगाडिको टेबुलमा राखिएको माटोबाट १८ मिनेटमा १० वटा स-साना कुरा बनाउन चुनौती दिन्छिन्, उनले आफ्नो फोनमा टाइमर सेट गर्छिन्... यो दृश्य हो न्युक्यासलस्थित वाटरसेड सेन्टर फर सिरामिक्सको, युएसए अफ आर्ट्स, यहाँ माटोको कला मानिसहरूलाई स्मार्टफोनबाट टाढा राख्न र मानिसहरूसँग जोडिन प्रयोग गरिन्छ ।
एरिला कुह, निर्देशन दिने महिला, त्यहाँ उपस्थित सबै सहभागीहरूलाई उनको सल्लाह दिन्छिन्- बाल्यकालमा माटो छुँदा कस्तो महसुस भयो भन्ने क्षणहरू सम्झनुहोस् । कुहले सुरु गर भन्नासाथ सबै सहभागीहरू भेला हुन्छन् र माटोले आकार लिन थाल्छ । केही कुरा प्रष्ट हुन थाल्छन् । जस्तै समुद्री जीव, भाँडा आदि । अलार्म बज्ने बित्तिकै हातहरू रोकिन्छन् । कुह लगायत सबैको अनुहारमा फरक किसिमको खुशी छाएको छ ।
यी चीजहरूले ठाउँ र समय लिन्छ, अल्फ्रेड विश्वविद्यालयको सिरेमिक आर्ट म्यूजियमका निर्देशक र वरिष्ठ कलाकार डी वेन हिग्बी भन्छन् । तर यो हामीले दिनको ६ देखि ८ घण्टासम्म कम्प्युटरको अगाडि बसेर प्राप्त गर्ने अनुभवभन्दा धेरै फरक छ । माटो स्मार्टफोनको ठीक विपरीत हो । हुनसक्छ किनभने यसले फ्ल्याट स्क्रिन टचभन्दा पूर्ण रूपमा फरक विकल्प प्रदान गर्दछ ।
यसलाई छुँदा हामी वास्तविकतासँग जोडिँदैछौं जस्तो लाग्छ । यसैले कोविड लकडाउनको समयमा विश्वको ठूलो भाग ठप्प भयो । तर माटोले आकर्षण गरिरह्यो, सायद यही कारणले गर्दा माटो र सिरेमिक भाडामा मानिसको चासो बढ्दै गएको छ ।
लगुना क्ले कम्पनीका मालिक ब्रायन वान्सेल, जसले संयुक्त राज्यमा माटो, ग्लेजहरू र सिरेमिस्टहरूका लागि उपकरणहरू आपूर्ति गर्दछ, उनले महामारीको समयमा माटोको भाँडा बिक्री दोब्बर-तीन गुणा बढेको बताए । त्यो चक्र अझै चलिरहेको छ । महामारीले मानिसहरूलाई ग्यारेज, अफिस र स्टुडियोहरूमा सीमित, टेक्नोलोजीबाट दूरी खोज्दै घरमा बस्न बाध्य तुल्यायो । त्यसकारण माटोसँग सम्बन्धित चीजहरू उनीहरूलाई राम्रो विकल्प देखिन्थ्यो । पूर्णतावाद नभए पनि, यी धेरै उदीयमान कलाकारहरू आफ्नो जोशलाई पछ्याउन चाहन्छन् ।
वाटरशेड जस्ता ठाउँहरूमा ग्रीष्मकालीन आवास, कक्षाहरू र कार्यशालाहरूमा उपस्थित हुने मानिसहरूको बढ्दो संख्याले यसको प्रमाण दिन्छ ।
माटोको कला सिकाउने शिक्षकहरू, कलाकारहरू र उद्योग विशेषज्ञहरूबाट माटोको भाँडा वर्गहरू र कार्यशालाहरूको बारेमा थप सोधपुछहरू गरिरहेका छन् । आर्ट स्टुडियोमा प्रतिक्षाको सूचि बढ्न थालेको छ । सिरामिस्टहरूको ठूलो अनलाइन पछ्याइएको छ जुन त्यो भन्दा छिटो बढिरहेको छ। शिल्पका प्रशंसकहरूका लागि एउटा टिभी कार्यक्रम द ग्रेट पाउले पनि यसमा प्रमुख भूमिका खेलेको छ ।
वाटरशेड १९८० को मध्यमा एक अप्रयुक्त इट्टायार्डको साइटमा स्थापना भएको थियो । केन्द्रले हाल कलाकारहरूको आवास, शिक्षकहरूको लागि व्यावसायिक विकास कार्यक्रमहरू र सार्वजनिक कार्यशालाहरू प्रदान गर्दछ । जाडो महिनाहरूमा भीडहरू झर्छन्, तर वर्षको अन्त्यमा कमन्स भवनको नवीकरणले यो समस्या पनि समाधान गर्नेछ । अर्थात् यहाँ वर्षभरि माटोसँग सम्बन्धित कार्यक्रमहरू आयोजना गर्न सकिन्छ ।
