- २०८१ बैशाख ८ शनिबार
काठमाडौँ । अन्टार्कटिका पृथ्वीको सबैभन्दा चिसो ठाउँ हो । यो कुरा हामी सबैलाई थाहा छ, तर के तपाईंले कहिल्यै सोच्नुभएको छ कि यहाँको तापक्रम कति होला ? यहाँ कोही बस्छ कि पर्दैन र यदि बाँच्छ भने, यस्तो चिसोमा कसरी बाचेका छन् ?
पृथ्वीको सबैभन्दा दक्षिणी महादेश- अन्टार्कटिकाको तापक्रम माइनस ९८ डिग्री सेल्सियस पुग्छ । वैज्ञानिकहरुका अनुसार यस्तो उच्च तापक्रमको कारण अत्यधिक सुख्खा हावा हो । अर्थात्, हावाको आर्द्रता यहाँ समाप्त हुन्छ । जसका कारण यहाँ सहर, गाउँ, उद्योग वा घर छैनन् । अझै पनि यहाँ करिब ४ हजार मानिस बस्छन् ।
अन्टार्कटिकामा बस्ने अधिकांश मानिसहरू पर्यटक, वैज्ञानिक वा अनुसन्धानकर्ता हुन् । यी वैज्ञानिक वा अन्वेषकहरू वैज्ञानिक अनुसन्धान केन्द्रमा नै बस्छन्, तर लामो समयसम्म होइन । खराब मौसमका कारण, वर्षमा एक पटक वा १५ महिनामा, जहाज यी मानिसहरूलाई लिन र छोड्न आउँछ ।
यो धेरैजसो समय अँध्यारो हुन्छ - वैज्ञानिक
विश्वभरका वैज्ञानिकहरू यहाँ आउँछन्, त्यसैले यसलाई ‘द इन्टरनेशनल कन्टिनेन्ट’ पनि भनिन्छ । बेलायतको एक अनुसन्धान केन्द्रमा साढे दुई वर्ष बिताएका मौसमविद् एलेक्स गाफिकिनले रोयटर्स समाचार एजेन्सीलाई अन्टार्कटिका जाडोमा निरन्तर अँध्यारो हुने र यहाँ बस्न गाह्रो र जादुई रहेको बताए । उनले भने- जादुई किनकी हामीले संसारमा कतै नभएका विशाल समुद्री जीव, पेन्गुइन कालोनी र अचम्मको हिमनदी जस्ता चीजहरू देख्न पाउँछौं ।
उनले भने- मौसम खराब भएकाले यहाँ खानेकुराको समस्या छ । हामीसँग सीमित खाद्यान्न आपूर्ति हुन्छ । तिनीहरू बारम्बार डेलिभर गर्न सकिँदैन ।'
त्यहाँ काम गर्ने शेफ एलन शेरवुडले यहाँ फ्रोजन वा प्याक गरिएको खाना मात्रै खानुपर्ने बताए । किनकी तरकारीजस्ता छाडा खानेकुरा बिग्रन्छ । धेरै वर्ष पहिले वैज्ञानिकहरूले खानाको लागि जनावरहरूको शिकार गर्थे । यसमा विश्वको ९० प्रतिशत हिउँ छ, तर पानीको आपूर्ति पनि सीमित छ । हामीले बरफ पगाल्नुपर्छ । त्यसपछि यसलाई पाइपको सहायताले प्रयोग गरिन्छ ।
‘इनसाइडर’ प्रतिवेदनका अनुसार वैज्ञानिक-अनुसन्धानकर्ताहरूले अन्टार्कटिकामा नयाँ जीवहरू पत्ता लगाउने, पृथ्वीको जलवायु इतिहाससँग सम्बन्धित तथ्याङ्क, बदलिंदै वातावरणका संकेतहरू र इकोसिस्टम बुझ्ने प्रयास गरिरहेका छन् । यहाँ उद्योग वा सहर नहुँदा प्रदूषण छैन, जसका कारण आकाश सफा छ । यसले वैज्ञानिक र अनुसन्धानकर्ताहरूलाई अन्तरिक्षसँग सम्बन्धित जानकारी खोज्न पनि मद्दत गर्छ ।
अन्टार्कटिकामा गर्मीको मौसम अप्रिलदेखि सेप्टेम्बरसम्म हुन्छ । यस अवधिमा यहाँ वैज्ञानिक वा अनुसन्धानकर्ताहरू अधिकतम ४००० मानिस बस्छन् । उनीहरु हिउँदमा यहाँ बस्न नपरोस् भनी प्रयास गर्छन् तर कहिलेकाहीँ मौसम खराब भएकाले वर्षमा एकपटक मात्रै जहाज लिन आउँछन्, जसका कारण बाँकी समय यहीँ बस्नुपर्ने हुन्छ । ६ महिना - चिसो मौसममा पनि बस्नु पर्छ एकै समयमा यहाँ मार्च देखि अक्टोबर सम्म एक हजार मानिस बस्छन् ।
यो वर्ष एक लाख पर्यटक अन्टार्कटिका जानेछन्
द कन्भर्सेसनको प्रतिवेदनअनुसार यस वर्ष गर्मी मौसममा एक लाखभन्दा बढी पर्यटक अन्टार्कटिका जानेछन् । उनीहरूसँगै ५० जहाज अन्टार्कटिका पुग्नेछन् । योसँगै २०२०-२१ मा कोरोनाका कारण १५ पर्यटक मात्र यहाँ पुगेका थिए । सन् २०१८-१९ मा सबैभन्दा बढी ५५ हजार ४८९ पर्यटक यहाँ आएका थिए । सन् २००७-०८ मा ४७ हजार २२५ पर्यटक अन्टार्कटिका पुगेका थिए ।
अन्टार्कटिकामा भूकम्पको समस्या, सन् २०२० मा ४ महिनामा ८५ हजार भूकम्प
जर्मन रिसर्च सेन्टर फर जियोसाइन्सले आफ्नो एउटा अनुसन्धानमा सन् २०२० मा अन्टार्कटिकामा ४ महिनाको अवधिमा करिब ८५ हजार भूकम्प गएको खुलासा गरेको छ । यी भूकम्पहरू ओर्का सिमाउन्ट ज्वालामुखी नजिकै आएका थिए । यो ज्वालामुखी ब्रान्सफिल्ड स्ट्रेटको समुद्री सतहबाट ९०० मिटरको उचाइमा छ । यो अन्टार्कटिकाको उत्तरपश्चिमी छेउमा पर्छ ।
पोलर साइन्स जर्नलमा प्रकाशित २०१८ को अनुसन्धान अनुसार, फिनिक्स टेक्टोनिक प्लेट अन्टार्कटिक महादेशको टेक्टोनिक प्लेट मुनि तैरिरहेको छ । जसका कारण उक्त क्षेत्रमा फल्ट जोन बन्न थालेको छ भने कतिपय ठाउँमा दरारहरू पनि सिर्जना भइरहेका छन् ।
याकुत्स्क संसारको सबैभन्दा चिसो शहर, तापमान माइनस ६२.२ डिग्री सेल्सियस
रुसको याकुत्स्क सहर विश्वको सबैभन्दा चिसो सहर हो । १८ जनवरी, २०२३ मा, यहाँको तापमान माइनस ६२.२ डिग्री सेल्सियस थियो। वास्तवमा, यो शहर आर्कटिक सर्कलबाट ४५० किलोमिटर टाढा छ । यहाँको जनसंख्या २ लाख ७० हजारको हाराहारीमा छ । यहाँका जनताको जीवन निकै कष्टकर छ । मानिसहरू आफूलाई न्यानो राख्नको लागि धेरै तहको लुगा लगाउँछन् । उनीहरुको घर सयौं मिटर गहिरो जमेको माटोमा बनेको छ । यो माटोको गहिराइका कारण घरको गर्मीले पग्लिँदैन ।
