अध्ययन भन्छ- मौसम परिवर्तनले निद्रामा असर पर्छ

काठमाडौँ । मौसम परिवर्तनले हाम्रो निद्रामा असर पार्ने अध्ययनले देखाएको छ । गर्मी मौसममा मानिसलाई सजिलै निन्द्रा लाग्दैन भन्ने एक अनुसन्धानले देखाएको छ । मानिसहरूलाई सुत्न गाह्रो हुन्छ । अर्कोतर्फ, चिसोमा मानिसहरू सजिलै सुत्छन् । अमेरिकन एकेडेमी अफ न्यूरोलोजीले वर्षको चार मौसममा मानिसको निद्राको ढाँचाको अध्ययन गरेको छ ।

‘न्युरोलोजी’ जर्नलमा चिसो मौसम सकिएसँगै दिन लामो र रात छोटो हुन थालेको उल्लेख छ । यसलाई डेलाइट सेभिङ टाइम भनिन्छ । त्यसैगरी गर्मी मौसम सकिएपछि रात लामो र दिन छोटो हुन थाल्छ । यसलाई मानक समय भनिन्छ । जब समय डेलाइट सेभिङ टाइमबाट मानक समयमा परिवर्तन हुन्छ, मानिसहरूमा निद्राको विकार बढ्छ। तर जब समय मानक समयबाट डेलाइट सेभिङ टाइममा परिवर्तन हुन्छ, मानिसहरूलाई सुत्न कुनै समस्या हुँदैन ।

अध्ययनमा राम्रो स्वास्थ्यको लागि निद्रा धेरै महत्त्वपूर्ण छ । यो धेरै हदसम्म सर्काडियन लयबाट प्रभावित हुन्छ, आन्तरिक घडी जसले शरीरका प्रक्रियाहरूलाई नियमन गर्छ । उनले भने– मौसमका कारण निद्रामा हुने परिवर्तन धेरै समय टिक्दैन भन्ने पनि अनुसन्धानमा खुलेको छ । यी परिवर्तनहरू २ हप्ताको लागि मात्र देखिन्छन्।

यो अनुसन्धान ४५ देखि ८५ वर्ष उमेर समूहका ३० हजार ९७ जनामा गरिएको थियो । यसमा मानिसहरूलाई निद्रासँग सम्बन्धित प्रश्नहरू सोधिएको थियो । उदाहरणका लागि, उनीहरू कति समय सुत्छन्, उनीहरूलाई निदाउन कति समय लाग्छ र उनीहरू गहिरो निद्रामा कति समय बस्छन् । जनतालाई सोधिएको एउटा प्रश्न थियो– पछिल्लो एक महिनामा कति पटक यस्तो भयो कि निदाउन ३० मिनेटभन्दा बढी समय लाग्यो ? दोस्रो प्रश्न थियो– राति वा बिहान सबेरै निन्द्रा भाँचिएको र फेरि सुत्न गाह्रो भएको पछिल्लो एक महिनामा कति पटक भयो ?

अनुसन्धानले यी प्रश्नहरूको जवाफ दिने मानिसहरूले हप्तामा तीन वा सोभन्दा बढी पटक निदाउन ३० मिनेटभन्दा बढी समय लाग्ने वा बिहान सबेरै उठ्ने गरेको बताए ।

२८ प्रतिशत मानिसहरूको निद्रा बारे असन्तुष्टि 

डेलाइट सेभिङ टाइमबाट मानक समयसम्मको परिवर्तन बुझ्नको लागि, शोधकर्ताहरूले परिवर्तनको एक हप्ता अघि र एक हप्ता पछि प्राप्त प्रतिक्रियाहरू तुलना गरे । मौसममा आएको परिवर्तनको एक सातापछि ३४ प्रतिशत मानिसमा निद्रा नलाग्ने खतरा रहेको खुलासा भएको थियो । एकै समयमा, २८ प्रतिशत मानिसहरूमा निन्द्रा असन्तुष्टि देखियो । ६४ प्रतिशत मानिसलाई निन्द्रा नलाग्ने समस्या थियो, राति पटक पटक उठ्ने गरेको थियो । यहाँ, मौसम परिवर्तनको एक हप्ता अघि, २३ प्रतिशत उत्तरदाताहरूमा असन्तुष्टि देखिएको थियो ।

शोधकर्ताहरूले मानक समयदेखि डेलाइट बचत समयसम्मको परिवर्तन बुझ्नको लागि समान दृष्टिकोण प्रयोग गरे । तिनीहरूले मौसम परिवर्तनको एक हप्ता अघि र एक हप्ता पछि प्राप्त प्रतिक्रियाहरू तुलना गरे । जनताको निद्राको समस्यामा कुनै फरक नपरेको पाइएको छ । तर, मौसम परिवर्तन भएको एक सातापछि मानिसको निन्द्रा ९ मिनेटले घटेको छ ।

गर्मी मौसममा गरिएको अनुसन्धानमा मानिसहरुको औसत निद्रा ६.७६ घण्टा रहेको अनुसन्धानले देखाएको छ । त्यसैगरी चिसोमा ५ मिनेट बढी अर्थात् ६ दशमलव ८४ घण्टा सुत्ने मानिसहरुको अनुसन्धान गरिएको थियो ।