- २०८२ पौष ८ मंगलबार
काठमाडौँ । आर्थिक संकटसँग जुधिरहेको पाकिस्तानले आफ्नो राष्ट्रिय एयरलाइन्स बेच्ने तयारी गरिरहेको छ । सरकारले पाकिस्तान इन्टरनेशनल एयरलाइन्स (पीआईए) मा रहेको आफ्नो ७५ प्रतिशत हिस्सा बेच्ने भएको हो । पाकिस्तानको डन मिडियाको रिपोर्ट अनुसार, डिसेम्बर २३ तारिख अर्थात आज बोलपत्र बुझाउने अन्तिम मिति हो ।
समय सीमा सकिनुभन्दा दुई दिन अगाडि, सेनासँग सम्बद्ध मल कम्पनी फौजी फर्टिलाइजर प्राइभेट लिमिटेड (एफएफपीएल) ले आफ्नो बोलपत्र फिर्ता लिएको छ, जसले गर्दा दौडमा केवल तीन जना दावेदारहरू मात्र बाँकी छन् ।
एयरलाइन्स बेच्नुको सबैभन्दा ठूलो कारण आईएमएफको नीति हो । पाकिस्तानलाई आईएमएफबाट ७ अर्ब डलरको ऋण चाहिन्छ । बदलामा, आईएमएफले पाकिस्तानमा घाटामा रहेका सरकारी कम्पनीहरूलाई निजीकरण गर्नुपर्ने शर्त रहेको छ । यस अवस्थामा, पाकिस्तानले पीआईएसहित आफ्ना २४ सरकारी कम्पनीहरूलाई निजीकरण गर्दैछ ।
पीआईए बेच्नुको अर्को कारण एयरलाइन्सलाई पुनर्जीवित गर्नु हो, किनकि सरकार वित्तीय अवरोधका कारण पीआईएमा लगानी गर्न असमर्थ छ । पीआईएको कमजोर व्यवस्थापनबाट यात्रुहरू पनि समस्यामा छन् ।
कराँचीमा पीआईएको एउटा विमान दुर्घटनाग्रस्त भयो, जसमा ९६ जनाको मृत्यु भयो । एक अनुसन्धानले २५० भन्दा बढी पीआईए पाइलटहरूको लाइसेन्स शंकास्पद वा नक्कली भएको पत्ता लगाएको थियो । दुर्घटनाले पीआईएको छवि धमिलो बनायो र धेरै देशहरूले पीआईए उडानहरूमा प्रतिबन्ध लगाए । प्रतिबन्धले पीआईएको घाटा निम्त्यायो, कम्पनीलाई लगभग २५ हजार करोडको ऋण लगाएको छ ।
हाल, पाकिस्तानको उड्डयन क्षेत्रले यसको जीडीपीमा केवल १.३ प्रतिशत योगदान गर्दछ । निजीकरणले यस योगदानमा वृद्धि हुन सक्ने अनुमान गरिएको छ ।
पाकिस्तानले १९५८ देखि २० पटक आईएमएफबाट ऋण लिएको छ । आईएमएफको दबाबमा यसले धेरै कठिन निर्णयहरू गरेको छ । यस सन्दर्भमा, पाकिस्तानले पहिले नै आफ्नो बन्दरगाह र विमानस्थलहरू बेचेको छ । गत वर्ष, पाकिस्तानले इस्लामाबाद विमानस्थल भाडामा दिने निर्णय गरेको थियो ।
निजीकरण आयोगका अध्यक्ष मोहम्मद अलीले पिआईएको लिलामीले 'बन्द बोली' प्रक्रिया प्रयोग गर्ने बताएका छन् । निजीकरण आयोगको बोर्डले त्यसपछि बैठक गर्नेछ र 'सन्दर्भ मूल्य' निर्धारण गर्नेछ । यो सन्दर्भ मूल्यलाई अनुमोदन गरिने छ ।
यो ७५ प्रतिशत बोली रकममध्ये ९२.५ प्रतिशत सिधै पिआइएमा जानेछ, जबकि ७.५ प्रतिशत मात्र राष्ट्रिय कोषमा जाने बताइएको छ । पिआईएलाई प्राप्त गर्न लकी सिमेन्ट एण्ड कम्पनीहरू, आरिफ हबिब एण्ड कम्पनीहरू, एयरब्लू प्राइभेट लिमिटेडले बोली लगाएका छन् ।
