- २०८२ पौष ८ मंगलबार
काठमाडौँ । प्रत्येक वर्ष, विश्वभर १५ वर्ष मुनिका दुई लाखभन्दा बढी बालबालिकाले क्यान्सर जस्ता घातक रोगहरूको सामना गर्छन्, तर उनीहरूको भाग्य उनीहरूको रोगले भन्दा पनि उनीहरूको देशको आर्थिक र स्वास्थ्य प्रणालीले निर्धारण गर्छ ।
धनी देशहरूमा, १० मध्ये ८ बालबालिका क्यान्सरबाट बच्छन् भने, गरिब र मध्यम आय भएका देशहरूमा, उपचारको अभावले प्रत्येक वर्ष लगभग ७५ हजार बालबालिकाको मृत्यु हुने गरेको छ । यो केवल एक चिकित्सा संकट मात्र होइन, तर विश्वव्यापी असमानताको सबैभन्दा मार्मिक अनुहार हो ।
विश्वव्यापी तथ्याङ्कले क्यान्सरबाट बालबालिकाको औसत बाँच्ने दर केवल ३७ प्रतिशत छ, जबकि उच्च आय भएका देशहरूमा, यो दर ८० प्रतिशत वा सोभन्दा बढी पुग्छ । यसको अर्थ एउटै उमेर, एउटै रोगको लागि, तर देश परिवर्तनसँगै, बाँच्ने सम्भावना तीन गुणासम्म फरक हुन्छ । यो भिन्नता औषधि वा प्रविधिको कारणले होइन, बरु समयमै पत्ता लगाउने, उपचारको उपलब्धता र स्वास्थ्य पूर्वाधारको कारणले हो ।
अध्ययनहरूले स्पष्ट रूपमा बाल मृत्युको कारण केवल रोग मात्र होइन, तर उपचारमा सीमित पहुँच र कमजोर स्वास्थ्य प्रणाली हो । इन्टरनेशनल एजेन्सी फर रिसर्च अन क्यान्सरको तथ्याङ्कमा आधारित एक अध्ययन अनुसार, प्यूर्टो रिकोमा केन्द्रीय स्नायु प्रणाली ट्युमर भएका लगभग ८० प्रतिशत बालबालिका रोग पत्ता लागेको तीन वर्ष बाँच्छन् ।
ल्यूकेमियाका केसहरूमा यो असमानता अझ चिन्ताजनक छ । केन्यामा केवल ३० प्रतिशत बालबालिका निदान भएको तीन वर्ष पछि बाँच्छन् भने, प्यूर्टो रिकोमा यो दर ९० प्रतिशत पुग्छ । यसको अर्थ देश परिवर्तनसँगै जीवन र मृत्यु बीचको रेखा धमिलो हुँदै जान्छ ।
अध्ययनले धेरैजसो बाल्यकालको क्यान्सरका केसहरू युरोप र उत्तरी अमेरिकामा रिपोर्ट गरिएको भए पनि, मृत्युको सबैभन्दा बढी संख्या अफ्रिका, एसिया र दक्षिण अमेरिकामा हुन्छ । २३ देशका लगभग १७ हजार बालबालिकाको तथ्याङ्कले बाल्यकालको क्यान्सर अब केवल स्वास्थ्य समस्या मात्र नभएर विकास, नीति र सामाजिक न्यायको लागि गम्भीर चुनौती भएको स्पष्ट रूपमा देखाउँछ ।
विज्ञहरूका अनुसार, कम र मध्यम आय भएका देशहरूमा प्रायः क्यान्सरको निदान ढिलो हुन्छ। उपचारका स्रोतहरू सीमित छन्, हेरचाहको गुणस्तर कमजोर छ, र आर्थिक कठिनाइले प्रायः उपचार त्याग्नु पर्ने हुन्छ ।
