शौचालयमा फोन चलाउनु खतरनाक !

काठमाडौँ । अहिले मोबाइल फोनको लतले मानिसहरूलाई यति धेरै समातेको छ कि तिनीहरू यो बिना शौचालय पनि जान सक्दैनन् । यो हामीमध्ये धेरैको बानी नै भइसकेको छ । तर के तपाईंलाई थाहा छ ? यो बानीले हामीलाई गम्भीर रोगहरूको गहिराइमा धकेल्न सक्छ ? वास्तवमा, शौचालयबाट मोबाइल फोनमा ब्याक्टेरिया फैलिने उच्च जोखिम हुन्छ । यसले खाना विषाक्तता र भाइरल संक्रमण सहित धेरै गम्भीर रोगहरू निम्त्याउन सक्छ ।

टर्किस जर्नल अफ कोलोरेक्टल डिजिजमा प्रकाशित एक अध्ययन अनुसार बाथरुममा स्मार्टफोन प्रयोग गर्ने बानीले पाइल्स निम्त्याउन सक्छ । नेशनल लाइब्रेरी अफ मेडिसिनमा प्रकाशित समीक्षा प्रतिवेदन अनुसार, २०१७ मा केही हाई स्कूलका विद्यार्थीहरूको मोबाइल फोनमा एक अध्ययन गरिएको थियो । उनको फोनमा १७ हजारभन्दा बढी ब्याक्टेरिया जीन भेटिएको खुलासा भयो ।

यसैबीच, अमेरिकाको एरिजोना विश्वविद्यालयका वैज्ञानिकहरूले अनुसन्धानबाट धेरैजसो शौचालय सिटमा भन्दा मोबाइल फोनमा १० गुणा बढी ब्याक्टेरिया हुने पत्ता लगाएका छन् । भर्चुअल प्राइभेट नेटवर्क सेवा प्रदायक नोर्ड भिपिएनको सर्वेक्षण अनुसार, विश्वका ६५ प्रतिशत मानिसहरूले आफ्नो फोन शौचालयमा लैजान्छन् । यीमध्ये धेरैजसो युवाहरू छन् । अनुसन्धानमा संलग्न ५३.४ प्रतिशत मानिसहरूले शौचालयको सिटमा बस्दा फेसबुक, ट्विटर र इन्स्टाग्राम जस्ता सामाजिक सञ्जाल एकाउन्ट जाँच गर्ने गरेको स्वीकार गरेका थिए ।

इलेक्ट्रोनिक्स ट्रेड-इन वेबसाइट 'बैंकमाईसेल' का अनुसार, अमेरिकामा ९० प्रतिशत मानिसहरूले शौचालयमा मोबाइल फोन प्रयोग गर्छन् । यद्यपि नेपालमा यसबारे अहिलेसम्म कुनै विशेष अध्ययन गरिएको पाइएको छैन, तर यी तथ्याङ्कहरूबाट यो बुझ्न सकिन्छ कि यहाँ पनि यसको प्रतिशत धेरै उच्च हुनेछ ।

सामान्यतया शौचालयमा धेरै समय विताउन आवश्यक हुदैन । तर जब कुनै व्यक्ति आफ्नो फोनमा मग्न हुन्छ, उसले समयको हिसाब राख्न सक्दैन । यस्तो अवस्थामा कहिलेकाहीं १५-३० मिनेट वा सोभन्दा बढी समयसम्म शौचालयमा बसिरहन्छन् । लामो समयसम्म शौचालयको सिटमा बस्दा धेरै गम्भीर रोगहरूको जोखिम बढ्छ । 

लामो समयसम्म शौचालयको सिटमा एउटै पोजिसनमा बस्दा गुदाद्वारमा अतिरिक्त दबाब पर्छ, जसले गर्दा पाइल्स हुन सक्छ । यसबाहेक, मोबाइलमा ध्यान केन्द्रित गरेर, व्यक्तिले आफ्नो शरीरको संकेतहरूलाई बेवास्ता गर्दछ । यसले पनि पाइल्स निम्त्याउन सक्छ । अध्ययनहरूले अनुमान गरेका छन् कि लगभग ५० प्रतिशत जनसंख्या ५० वर्षको उमेरसम्ममा आफ्नो जीवनको कुनै न कुनै समयमा पाइल्सबाट पीडित हुन्छन् । जनसंख्याको लगभग ५ प्रतिशत प्रायः पाइल्सबाट पीडित हुन्छन् । 

सामान्यतया १०-१५ मिनेटभन्दा बढी शौचालयमा बस्नु हुँदैन । यदि तपाईं शौचालयमा आफ्नो ध्यान भंग गर्न फोन प्रयोग गर्नुहुन्छ भने, तपाईंले आफ्नो फोन बिना ५-१० मिनेट पनि किन बिताउन सक्नुहुन्न भन्ने कुरामा आत्मनिरीक्षण गर्नुपर्छ । आफ्नो मोबाइल प्रयोग गर्नुको सट्टा, तपाईं यो समय आफ्नो बारेमा सोचेर बिताउन सक्नुहुन्छ । ट्वाइलेट सिटमा बसेर फोन प्रयोग गर्ने बानीबाट छुटकारा पाउन तपाईंले केही थप टिप्सहरू पनि अपनाउन सक्नुहुन्छ । जस्तै- शौचालय जानुअघि फोनलाई निश्चित ठाउँमा राख्ने, यो बानी बिस्तारै त्याग्न आफूलाई प्रेरित गर्ने र मोबाइललाई सेनिटाइज गर्ने गर्नुपर्छ ।  

फोन एउटा यस्तो उपकरण हो जुन मानिसले बिहान आँखा खुलेदेखि राति सुत्दासम्म आफूसँगै बोक्छ । त्यसैले यो ब्याक्टेरियाको सम्पर्कमा सबैभन्दा बढी आउँछ । यस्तो अवस्थामा, हप्तामा कम्तिमा एक पटक आफ्नो मोबाइललाई सेनिटाइज गर्ने बानि गर्नुपर्छ । यद्यपि धेरै कम मानिसहरूले यसमा ध्यान दिन्छन् । तर सेनिटाइजेसनको माध्यमबाट, धेरै खतरनाक ब्याक्टेरियाहरू जुन मोबाइलमा देखिँदैनन् र संक्रमण निम्त्याउँछन्, तिनीहरुलाई हटाउनु आवश्यक रहेको छ ।