- २०८१ बैशाख १५ शनिबार
काठमाडौँ । टर्कीमा १८ जनाको परिवार छ, जसमा दुवै हात र खुट्टाको सहाराले मात्र हिँड्न सक्ने पाँच जना सदस्य छन् । अर्थात् हामीजस्तो दुई खुट्टामा मात्रै हिँड्न सक्दैनन् । परिवारका बाँकी सदस्यहरू अरू मानिसजस्तै सामान्य छन् ।
यो विषय पहिलो पटक सन् २००६ मा चर्चामा आएको थियो । संसारका सबै वैज्ञानिकले अनुसन्धान गरे तर जनावरको जस्तै चार खुट्टामा हिड्ने यो रहस्य सुल्झाउन सकेनन् । अहिले यो विषय चर्चामा छ किनभने केही वैज्ञानिकहरूले यसलाई 'रिभर्स इभोलुसन' भनेका छन् । एकदमै सरल भाषामा भन्नुपर्दा, तपाई यसलाई त्यो समय मान्न सक्नुहुन्छ जब मानिस यस पृथ्वीमा आयो र बिस्तारै उसको शारीरिक विकास सुरु भयो।
४० लाख वर्ष पुरानो कथा
मिडिया रिपोर्टका अनुसार यी मानिसहरूलाई कुनै आनुवंशिक समस्या छ भन्ने होइन । बरु, प्रश्न एउटै हो कि यी मानिसहरूले मानव सभ्यताको विकासको करिब ४० लाख वर्षको इतिहास दोहोरिरहेका छन् । र यो किन भइरहेको छ र यो यो परिवारमा मात्र किन भइरहेको छ ? यो सबैभन्दा ठूलो प्रश्नचिन्ह हो, यसको ठोस जवाफ अहिलेसम्म कुनै पनि वैज्ञानिक वा निकायसँग छैन।
यो अनौठो घटना टर्कीको उलास परिवारमा मात्र हुन्छ । रेसिट र उनकी श्रीमती ह्याटिस उलासका १९ सन्तान थिए । तीमध्ये पाँच जना 'चार खुट्टा' मा हिँड्छन् । अर्को बच्चा पनि चार खुट्टामा हिड्ने गर्दथ्यो तर उनको पाँच वर्षको उमेरमा मृत्यु भयो ।
तर, हात खुट्टाको सहारा लिएर हिँड्ने गरेकोले गाउँलेहरूले उनलाई निकै सताउँछन् । कयौं पटक मानिसहरूले उनीहरूलाई राक्षस सम्झेर ढुङ्गा हाने पनि गर्छन् । तीमध्ये चारजना महिला छन् र मानिसहरूले दुर्व्यबहार गर्ने गरेकाले उनीहरू घरबाट टाढा जादैनन् । चार दिदीबहिनीबाहेक उनका एक भाइ पनि यो समस्याबाट पीडित छन् । उनको नाम हुसेन हो ।
खतरनाक क्षेत्रमा गाउँ
चारजना महिला दिदीबहिनी हुन् । तिनीहरूको नाम - सफाये, हेसार, सेनेम र अमिनी हो । एक भाइ हो। उनको नाम हुसेन हो । उनीहरुको गाउँ दक्षिण टर्कीको सिरिया सीमा नजिक छ । सिरियाली गृहयुद्धका कारण यहाँ पनि प्रायः युद्धको अवस्था रहन्छ । त्यसैले हरेक पल खतरा छ । हुसेन चार खुट्टाको सहाराले धेरै किलोमिटर हिँड्छन् । काँडाले पनि हात र खुट्टामा चोटलागेकाले उनी प्रायः घाइते अवस्थामा हुन्छन् । उनी सामान्य मानिसजस्तै बोल्छन् तर दुई खुट्टामा मात्रै किन हिड्न सक्दैनन् भन्ने प्रश्नको जवाफ पनि उनीसँग छैन ।
दुर्भाग्य भन्नुहोस् वा समाजको डर, तर यी चार बहिनी र एक भाइ विद्यालयको ढोकासम्म पुग्न सकेनन् । तर, घरमै बस्दा उनले स्थानीय कुर्दिश भाषा सिके ।
अब बैज्ञानिकहरुको कुरा सुनौ
करिब १८ वर्षअघि टर्कीको एउटा सानो र स्थानीय पत्रिकामा यी व्यक्तिहरूको उल्लेख गर्दा यो विषय चर्चामा आएको थियो । कुरा लण्डनसम्म पुग्यो । उनीहरुको भिडियो र फोटो संकलन गरिएको थियो । अध्ययन सुरु भयो र अहिले सम्म जारी छ । प्रकृतिको यो अचम्मको घटनाको बारेमा वैज्ञानिकहरू पनि कुनै निष्कर्षमा पुग्न सकेनन् । केही वैज्ञानिकहरू विश्वास गर्छन् कि यो आनुवंशिक र परिस्थितिजन्य (परिस्थितिको कारण) समस्या हो । टर्की सरकारले पनि यो विषयलाई खासै महत्व दिएको छैन । तर, यसको कारण भने कहिल्यै खुलाइएको छैन । यस्ता व्यक्तिलाई मिडियाबाट पनि टाढा राखिएको छ ।
त्यहाँ वैज्ञानिकहरूको एक वर्ग छ जसले यो घटनालाई उल्टो विकासको रूपमा मान्छ । उनका अनुसार यो ‘अण्डर ट्यान सिन्ड्रोम’ हो । यो सिद्धान्त विकासवादी जीवविज्ञानी उन्नर टानद्वारा आविष्कार गरिएको थियो । यसका अनुसार यस सिन्ड्रोमबाट पीडित मानिसहरु मानसिक र शारीरिक रुपमा अलि फरक हुन्छन् र उनीहरुलाई जन्मदेखि नै दुई खुट्टामा हिड्ने हो भने ढल्छ भन्ने लाग्छ । त्यसैले हिड्नका लागि दुवै खुट्टा र दुवै हात प्रयोग गर्छन् ।
बेलायती मनोवैज्ञानिक निकोलस हम्फ्रेले यो सिद्धान्तलाई लाजमर्दो भनेका छन् । उनले यसलाई मस्तिष्कको रोग भनेका छन् र विज्ञानमा यसलाई ‘सेरेबेलर एटेक्सिया’ भनिन्छ । हुसैनको बारेमा भनिन्छ कि उनी थकित र नरोकि धेरै किलोमिटर हिडन सक्छन् ।
के रहस्य कहिल्यै हल हुनेछ ?
यस विषयमा वैज्ञानिकहरू एकमत छैनन् । त्यसैले प्रश्न उस्तै छ । के यो रहस्य कहिल्यै सुल्झिन्छ ? रोजर भन्छन्– यो परिवारमा पाँच वर्षमा सात सन्तान जन्मिए । हात खुट्टाको सहारा लिएर हिँड्ने चार जना छन् । अरु केटाकेटीमा किन यस्तो भएन ? अनि किन बढ्दो उमेरसँगै यी मानिसहरू सामान्य बन्न सकेनन् ?
हम्फ्रे भन्छन्- यस्ता कुराहरू कुनै एक कारणले हुँदैनन्। यसका पछाडि धेरै कारण छन् । उदाहरणका लागि- आनुवंशिक, मनोवैज्ञानिक र सामाजिक । पैथोलोजिकल र एन्थ्रोपोलोजिकल परीक्षणले पनि केही स्पष्ट गर्न सकेन। उनीहरुका लागि मनोचिकित्सक नियुक्त गरिएको छ । प्रोफेसर हम्फ्रे भन्छन्- अन्तिम निष्कर्षमा पुग्न अझै केही समय लाग्नेछ। तर, उनीहरुमा केही सुधार भने देखिएको छ ।
