- २०८१ बैशाख ११ मंगलबार
काठमाडौँ । विश्वमा ध्वनी प्रदूषण तीव्र गतिमा बढिरहेको छ । जसका कारण मानिस, पशुपन्छी र बिरुवालाई समेत धेरै नोक्सान भइरहेको छ । ठूला सहरदेखि दुर्गम क्षेत्रसम्म सबैजसो ध्वनि प्रदूषणको चपेटामा छन् । यसले इकोसिस्टमलाई समेत असर गरिरहेको छ ।
अत्यधिक आवाजले मेटाबोलिक रोग, उच्च रक्तचाप र मधुमेहको जोखिम बढाउने विज्ञहरु बताउछन् । हृदयाघातको जोखिम पनि हुन्छ । युरोपमा चर्को आवाज र निरन्तर आवाजका कारण हरेक वर्ष ४८ हजार मानिस मुटु रोगबाट प्रभावित हुन्छन् र करिब १२ हजारको अकाल मृत्यु हुने गरेको आँकडा छ ।
कोलाहलबाट जनावरहरू पनि प्रभावित भएका छन् । अध्ययनले पत्ता लगाएको छ कि आवाजले सबै प्राणी प्रजातिहरूमा व्यवहारमा परिवर्तन ल्याइरहेको छ । ध्वनी प्रदुषणका कारण चराचुरुङ्गीहरुले सबैभन्दा ठूलो समस्या भोगिरहेका छन् । चराहरू चर्को स्वरमा गाउँछन् वा चर्को आवाज निकाल्छन् ताकि तिनीहरू आफ्ना साथीहरूसँग कुरा गर्न सकून् ।
युरोप, जापान वा बेलायतका सहरहरूमा बस्ने चराचुरुङ्गीहरू जङ्गलमा बस्ने टिट्सभन्दा ठूलो स्वरमा गाउँछन् । सडक छेउमा रहेका कीरा, फट्याङ्ग्रा र भ्यागुताको आवाजमा पनि परिवर्तन देखिएको छ ।
न्यूयोर्क लगायत सबै प्रमुख सहरहरूमा आवाज मापदण्ड नाघेको छ ।
लन्डनदेखि ढाकासम्म र बार्सिलोनादेखि बर्लिनसम्म सहरहरू बढी कोलाहल भइरहेका छन् । न्यूयोर्कमा सार्वजनिक यातायात प्रयोग गर्ने ९० प्रतिशत मानिसहरूले सामान्य दायराभन्दा माथि आवाजको अनुभव गरिरहेका छन् । यसले श्रवणशक्ति गुमाउन सक्छ ।
अनुसन्धानले जो मानिसहरू एयरपोर्ट वा व्यस्त सडकहरू नजिकै बस्छन्, सामान्यतया टाउको दुख्ने घटनाहरू बढी हुने, धेरै निद्राको चक्की खाने, सानातिना दुर्घटनाहरू हुने सम्भावना बढी हुन्छ, र मनोवैज्ञानिक उपचार खोज्ने सम्भावना बढी हुने देखाएको छ ।
यद्यपि यो यस बिन्दुमा धेरै जस्तो नदेखिन सक्छ, अत्यधिक उच्च स्तरको आवाजले तपाईंको निद्राको ढाँचामा बाधा पुर्याउने सम्भावना हुन्छ, जसले गर्दा जलन र असहज परिस्थितिहरू निम्त्याउँछ ।
राम्रो रातको निद्रा बिना, तपाईं थकान सम्बन्धित धेरै समस्याहरू अनुभव गर्न सक्नुहुन्छ । यसले कार्यालय र घरमा तपाईको कार्यसम्पादनलाई असर गर्छ ।
चाखलाग्दो कुरा के छ भने, हाम्रा कानहरूलाई दुई घण्टामा १०० डिबीको एक्सपोजरको लागि १६ घण्टा र त्यसभन्दा पनि बढी समयको लागि आराम चाहिन्छ ।
कसरी कम गर्न सकिन्छ ध्वनि प्रदूषण :
यस अदृश्य ध्वनि प्रदूषणको रोक्न चेतना आवश्यक छ । अहिलेसम्म, ध्वनि प्रदूषण कम गर्न धेरै समाधानहरू छैनन् । यद्यपि, सरकारले निम्न तरिकाहरूमा मद्दत गर्न सक्छ:
- रोकथाम र सुधारात्मक उपायहरू समावेश गर्ने नियमहरू बनाउने ।
- सरकारले आवाज व्यवस्थापन सुनिश्चित गर्न र ध्वनि प्रदूषण कम गर्न निश्चित क्षेत्रहरू, ग्रामीण इलाकाका भागहरू, प्राकृतिक चासोको क्षेत्रहरू, शहर पार्कहरू, आदि स्थानको सुरक्षा जस्ता उपायहरू लिन सक्छन्।
- आवासीय क्षेत्रहरू र एयरपोर्टहरू जस्तै आवाजको स्रोतहरू बीच अनिवार्य विभाजन गर्ने ।
- पैदलयात्री क्षेत्रहरू सिर्जना गर्दै जहाँ ट्राफिकलाई निश्चित समयमा अफलोड सामानहरू बाहेक अन्य प्रवेश अनुमति नदिने ।
- आवाज सीमा नाघेको लागि जरिवाना गर्ने ।
- ध्वनि प्रदूषणसँग लड्ने अन्य तरिकाहरू क्लबहरू, बारहरू, पार्टीहरू र डिस्कोहरूमा ध्वनि स्तरहरू नियन्त्रण गर्ने ।
- सार्वजनिक लाउडस्पीकरहरू हटाउने ।
- 'नो-नोइज' र 'नो हर्न' जोनहरू सिर्जना गर्न मद्दत गर्न सक्छ ।
व्यक्तिगत स्तरमा निम्न तरिकामा ध्वनि प्रदुषण कम गर्न सकिन्छ:
- वरपरको आवाज स्तरहरू जाँच गरिरहनुहोस् र तपाईंले उत्पादन गर्ने आवाजहरू सीमित गर्नुहोस् ।
- रूखहरूले भरिएको हरियो क्षेत्रमा रहनुहोस् किनभने तिनीहरू ५ देखि १० डिबी सम्म ध्वनि स्तरहरू घटाउछन् ।
- रेडियो, म्युजिक सिस्टम र टेलिभिजनको भोल्युम कम गरेर घरहरूमा कोलाहल कम गर्नुहोस् ।
- धेरै कोलाहलयुक्त मनोरञ्जन गतिविधिहरूबाट जोगिनुहोस् र धेरै कोलाहल भएको क्षेत्रमा पनि नजानुहोस् ।
- तपाईं कोलाहल भएको क्षेत्रमा हुँदा इयरप्लगहरू प्रयोग गर्नुहोस् किनभने यसले वरपरको समग्र आवाजलाई कम गर्छ ।
- कार लिनुको सट्टा साइकल वा विद्युतीय सवारी जस्ता यातायातका वैकल्पिक साधनहरू प्रयोग गर्ने प्रयास गर्नुहोस्।
- आफ्नो गाडीलाई नियमित रूपमा जाँच गर्नुहोस् र यसलाई राम्रोसँग लुब्रिक गर्नुहोस् कि यसले धेरै आवाज उत्पन्न गर्दैन ।
