- २०८१ बैशाख ७ शुक्रबार
काठमाडौँ । विश्वमा प्रदूषण बढ्दै गएको छ । हरेक वर्ष ४३ करोड टनभन्दा बढी प्लास्टिक उत्पादन हुन्छ । यसमध्ये पोलिथिन झोलाजस्ता प्लास्टिकका सामानको दुई तिहाइ छिट्टै बिग्रन्छ। यो प्लास्टिक प्रदूषणको कारण माइक्रोप्लास्टिक हो, जुन मानव र पृथ्वी दुवैको स्वास्थ्यको लागि खतरनाक छ ।
माइक्रोप्लास्टिक्स, दैनिक जीवनमा प्रयोग हुने कपडा, चुरोट, सौन्दर्य प्रसाधन आदिमा प्लास्टिकका साना कणहरू हुन्छन् । संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय वातावरण कार्यक्रम (युएनईपी) का अनुसार यी वस्तुको लगातार प्रयोगले वातावरणमा प्लास्टिकको थुप्रो बढ्दै गएको छ ।
माइक्रोप्लास्टिकको व्यास पाँच मिलिमिटरसम्म हुन सक्छ। प्लाष्टिक उत्पादन गर्ने कारखानामा चुहावट वा पाइप सफा गर्दा यो समुद्रमा बग्छ । यसले खाद्य श्रृंखलालाई प्रत्यक्ष असर गर्छ । जब चरा, माछा वा सामुद्रिक जीवहरूले यसलाई निगल्छन्, यी माइक्रोप्लास्टिकहरूले विषाक्त र यान्त्रिक प्रभावहरू देखाउन थाल्छन् ।
यस कारण, यी जीवहरूलाई कम भोक लाग्छ । तिनीहरूको व्यवहार र आनुवंशिक उत्परिवर्तन-DNA मा परिवर्तनहरू) मा परिवर्तनहरू पनि हुन्छन् । कहिलेकाहीँ सास फेर्न पनि समस्या हुन्छ । मानिसले समुद्री खाना पनि खान्छन् । जसका कारण यी माइक्रोप्लास्टिकहरू मानव शरीरमा पनि प्रवेश गर्छन् । सास फेर्न, पानी पिउने वा कहिलेकाहीँ हाम्रो छालाले पनि यी म्याक्रोप्लास्टिकहरू अवशोषित गर्दछ । नवजात शिशुहरूको नालसहित तिनीहरू विभिन्न मानव अंगहरूमा फेला परेका छन् ।
महिलाहरुको लागी अधिक खतरनाक
यूएनइपी-२०२१ को प्रतिवेदन- प्रदूषणबाट समाधान सम्म माइक्रोप्लास्टिकमा पाइने रसायनहरूले मानिसहरू, विशेष गरी महिलाहरूको स्वास्थ्यमा नराम्रो प्रभाव पार्छ । यसले मानव आनुवंशिकी, श्वासप्रश्वासको गति, मानसिक विकासमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्छ ।
यूएनईपीको समुद्री र ताजा पानी शाखाका प्रमुख लेटिसिया कार्भाल्हो भन्छिन्, माइक्रोप्लास्टिक र यसका रसायनहरूले मानिस र समुद्री जीवहरूलाई निम्त्याउने खतरा भर्खरै सुरु भएको छ । यसलाई फैलिनबाट रोक्न सकिन्छ । यस दिशामा काम गर्नुपर्छ । यसले गर्दा मानिस र जनावरको स्वास्थ्य लामो समयसम्म ठीक रहन्छ । यससँगै इकोसिस्टम पनि ठीक हुनेछ ।
