- २०८१ बैशाख १३ बिहीबार
काठमाडौँ । पृथ्वीले अर्को चन्द्रमा पाएको छ । नयाँ अध्ययनमा यो खुलासा भएको हो । यो चन्द्रमा अर्ध चन्द्रमा हो । अर्ध-चन्द्र एक अन्तरिक्ष चट्टान (क्षुद्रग्रह) हो जसले पृथ्वी र सूर्य दुवैलाई परिक्रमा गर्छ, तर सूर्यको गुरुत्वाकर्षणले बाँधिएको छ । सरल शब्दमा भन्नुपर्दा, सूर्यले अन्तरिक्ष चट्टानलाई आफूतिर तान्छ ।
खगोलविद्हरूले हवाईमा प्यान-स्टार्स टेलिस्कोपको सहयोगमा २०२३ FW13 नामको अर्ध-चन्द्रमा पत्ता लगाएका छन् । यो पृथ्वीको वरिपरि २१०० वर्ष (१०० ईसापूर्व) देखि रहेको थियो, अहिले यसको पहिचान भएको छ । यसले आगामी १५०० वर्ष अर्थात सन् ३७०० सम्म पृथ्वीको परिक्रमा गर्नेछ । यसपछि यो पृथ्वीको कक्षाबाट बाहिरिनेछ । यसबाट पृथ्वीलाई कुनै खतरा हुनेछैन ।
२०२३ FW13 ले सूर्यको वरिपरि घुम्छ जुन समय पृथ्वीले (३६५ दिन) लिन्छ, साथै यसले पृथ्वीको वरिपरि पनि परिक्रमा गर्छ ।
अर्ध-चन्द्रमालाई अर्ध-उपग्रह पनि भनिन्छ । उनीहरुलाई हेर्दा चन्द्रमा जस्तै पृथ्वीको परिक्रमा गरिरहेको जस्तो लाग्छ । तर तिनीहरू पृथ्वीको सट्टा सूर्यको गुरुत्वाकर्षणले बाँधिएका छन् । त्यसैले यिनीहरूलाई क्वासी भनिन्छ । जबकि, चन्द्रमा पृथ्वीको गुरुत्वाकर्षणले बाँधिएको छ ।
यो हाम्रो चन्द्रमा भन्दा कसरी फरक छ ? नयाँ चन्द्रमा- २०२३ FW13 पृथ्वीको 'हिल स्फेयर' बाहिर परिक्रमा गर्छ । 'हिल स्फेयर' कुनै पनि ग्रहको यस्तो भाग हो, जहाँ ग्रहको गुरुत्वाकर्षण बल सबैभन्दा शक्तिशाली हुन्छ । यस बलको कारण, उपग्रहहरू ग्रह तिर तान्छन् । पृथ्वीको 'हिल स्फेयर' को त्रिज्या (रेडियस) १५ लाख किलोमिटर छ, जबकि २०२३ FW13 को त्रिज्या यो भन्दा ठूलो अर्थात् १६ लाख किलोमिटर छ । उही समयमा, हाम्रो चन्द्रमाको 'हिल स्फेयर' को त्रिज्या मात्र ६० हजार किलोमिटर छ ।
यो अन्तरिक्ष चट्टान रहेको कक्षा मंगल ग्रहको बीचमा र शुक्रको बीचमा रहेको छ ।
२०२३ FW13 पहिलो पटक मार्च २८ मा PanSTARRS टेलिस्कोप द्वारा अवलोकन गरिएको थियो । अब यसको अस्तित्व पुष्टि भएको छ । यो अन्तर्राष्ट्रिय खगोलीय संघको माइनर ग्रह केन्द्रमा सूचीबद्ध छ । २०२३ FW13 कति ठूलो छ थाहा छैन, तर वैज्ञानिक रिचर्ड बिन्जेल भन्छन्, यसको व्यास (व्यास) ३०-५० फिट हुन सक्छ । यो हाम्रो चन्द्रमाको व्यासको सानो अंश हो ।
