- २०८१ बैशाख ७ शुक्रबार
काठमाडौँ । क्रिप्टो मुद्रा बजारले अझ बढी गम्भीर झट्का भोग्ने अपेक्षा गरिएको छ । विश्वको सबैभन्दा ठूलो क्रिप्टो ऋण दिने कम्पनी ब्लक-एफआईले पनि आफूलाई दिवालिया घोषणा गर्न लागेको छ । दुई दिनअघि यो कम्पनीले दिवालियापनको लागि निवेदन दिएको कम्पनी एफटीएक्समा पनि धेरै रकम लगानी गरेको बताएको थियो, जुन अहिले डुबिरहेको छ ।
सिंगापुर र हङकङको क्रिप्टो बजारसँग सम्बद्ध व्यापारीहरूले यो बजारमा लामो समयसम्म मन्दी आउने अनुमान गरिरहेका छन् । एफटीएक्सको पतनले बजारमा असहजता फैलाएको छ । यस कारणले गर्दा क्रिप्टो लगानीको मूल्य द्रुत रूपमा घटिरहेको छ । चिन्ता थप्दै एफटिएक्स केही घोटालाहरूमा संलग्न भएको रिपोर्टहरू छन् ।
एफटिएक्स साम बैंकम्यान फ्राइडद्वारा स्थापित भएको थियो । केही समयमै, उनी क्रिप्टोको संसारमा सबैभन्दा प्रमुख व्यक्तित्वहरू मध्ये एक बने । तर गत हप्ता एउटा समाचार क्रिप्टो वेबसाइटमा देखा पर्यो, एफटीएक्ससँग लगानीकर्ताहरूलाई फिर्ता दिने पैसा नभएको विषय बाहिर आयो ।
त्यसपछि धेरै लगानीकर्ताले आफ्नो पैसा निकाल्न थाले । जसका कारण कम्पनीको सम्पूर्ण व्यवसाय धरासायी भएर दिवालियापनको लागि निवेदन दर्ता गरायो । त्यस पछि, त्यहाँ पनि क्रिप्टो हेज फन्ड्स थ्री एरो क्यापिटल, सेल्सियस नेटवर्क र बाबेल फाइनान्स समस्यामा परेको रिपोर्ट आएको छ ।
हालैको एक रिपोर्टमा, दक्षिण-पूर्वी एशियाको सबैभन्दा ठूलो बैंक, डीबीएस समूहका विश्लेषक तैमुर बेग र चाङ वेइ लियाङले भनेका छन्, एफटीएक्स घटना प्रकाशमा आएदेखि सबै क्रिप्टोकरन्सीको मूल्यमा ठूलो गिरावट आएको छ । जे भए पनि, यी मुद्राहरूको मूल्य तल्लो तहमा थियो । दुई ठूला क्रिप्टो मुद्राहरू बिटक्वाइन र इथरियमको मूल्य यस वर्ष ६५ प्रतिशतले घटेको छ । दुवै विश्लेषकले भनेका छन्, 'सायद गिरावटको चरण अझै सकिएको छैन । ठूला कम्पनीको असफलता, तरलताको अभाव, जालसाजी, नियामकको छानबिन, पूँजी वृद्धिको अभाव आदिले धेरै लगानीकर्ताको मनमा विश्वासको संकट सिर्जना गरेको छ ।
पर्यवेक्षकहरूले यस अवधिलाई 'क्रिप्ट विन्टर' नाम दिएका छन् । गत नोभेम्बरमा सबै क्रिप्टोकरन्सीको कुल पूँजीकरण तीन ट्रिलियन डलर पुग्यो । यस वर्षको जुलाईमा यो एक ट्रिलियन डलरभन्दा कममा झरेको थियो । अब पछिल्ला घटनाक्रमका कारण अझै घट्ने अनुमान गरिएको छ ।
क्रिप्टो गेमिङ प्लेटफर्म mech.com का सह-संस्थापक काइल क्लेमरले NikkeiAsia.com वेबसाइटलाई भने, 'एफटीएक्सको विफलताले व्यापक प्रभाव पारेको छ । यो कम्पनीले धेरै कुरा आफ्नो हातमा राखेको थियो । यस घटनाअघि पनि अमेरिकी केन्द्रीय बैंक फेडरल रिजर्भले ब्याजदर बढाएको कारण क्रिप्टो मुद्राको मूल्य घटेको उनले बताए । अब लगानीकर्ताहरूले क्रिप्टो जस्ता अस्थिर मुद्राहरूमा पैसा लगानी गर्न बेवास्ता गरिरहेका छन् । क्लेमरले भने, 'डिसेम्बर निकै कठिन महिना साबित हुनेछ । अब यो व्यवसायमा पारदर्शिता ल्याउने माग तीव्र भएर नयाँ मोडमा पुगेको छ ।'
