- २०८१ बैशाख १२ बुधबार
काठमाडौँ । राजा चार्ल्स तृतीय अब ब्रिटिश साम्राज्यको उत्तराधिकारी बनेका छन् । उनी राजा बनेपछि क्यारेबियनका राजनीतिज्ञ र सामाजिक कार्यकर्ताहरूले उनलाई राज्यको प्रमुखबाट हटाउन माग गर्न थालेका छन् ।
यो पछिल्लो घटनाक्रमसँगै राष्ट्रमण्डलका देशहरूमा राजा चार्ल्सको नेतृत्वमा राजतन्त्रको भविष्यबारे बहस सुरु भएको छ । महाराजा चार्ल्सले विश्वका ५६ देशमा शासन गर्नेछन् । यी राष्ट्रमण्डल अन्तर्गत पर्ने देशहरू हुन् । महारानी एलिजाबेथको मृत्युपछि यी देशहरूमा धेरै परिवर्तनहरू भएका छन् । यी सबै देश बेलायतका उपनिवेश थिए र उनीहरूले यहाँ शासन गरे ।
बेलायतमा विरोध
महारानी एलिजाबेथ द्वितीयको मृत्युपछि शाही परिवारविरुद्ध नाराबाजी गरेको आरोपमा स्कटल्याण्ड प्रहरीले दुई जनालाई पक्राउ गरेको छ । पक्राउपछि थप एक जना रिहा भएका छन् । अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको समर्थन गर्ने कार्यकर्ताहरूले यसलाई 'अत्यन्त चिन्ताजनक' भनेका छन् ।
एलिजाबेथको पार्थिव शरीरलाई एडिनबर्गको सेन्ट गिल्स क्याथेड्रलमा सार्वजनिक अन्त्येष्टिको लागि राखिएको र उनका छोरा राजा चार्ल्स तृतीयलाई बेलायतको नयाँ राजा घोषणा गरिएपछि यी गिरफ्तारीहरू आएका हुन् ।
आगामी दिनहरूमा, रानीको शव एडिनबर्गबाट लन्डन ल्याइनेछ, जहाँ मानिसहरूले वेस्टमिन्स्टर हलमा चार दिनसम्म अन्तिम श्रद्धाञ्जली दिन सक्नेछन् । यसका लागि लण्डनमा मानिसहरुको लाम लाग्न थालेको छ ।
एडिनबर्गको सेन्ट गिल्स क्याथेड्रलमा आइतबार आयोजित कार्यक्रममा शान्ति भंग गरेको आरोपमा २२ वर्षीया महिलालाई पक्राउ गरिएको थियो । उनलाई पछि रिहा गरिएको थियो, तर उनी केही दिनमा एडिनबर्ग शेरिफको अदालतमा उपस्थित हुनेछिन् । आइतवार, ४५ वर्षीय साइमन हिललाई अक्सफोर्डको एक कार्यक्रममा शान्ति भंग गरेको आरोपमा पक्राउ परेका छन् ।
उनलाई पछि रिहा गरिएको थियो । उनले राजा चार्ल्सलाई कसले चुन्यो भनेर प्रश्न गरेका थिए र उनलाई प्रहरीले चुप लाग्न भनेको पनि उनले बताएका छन् । एडिनबर्गमा एक शाही कार्यक्रममा शान्ति भंग गरेको आरोपमा सोमबार एक २२ वर्षीय युवकलाई पक्राउ गरिएको थियो । उनी प्रिन्स एन्ड्र्यूमाथि चिच्याइरहेका थिए ।
यी त भए बेलायतमा भएका विरोधका घटना । यी बाहेक बेलायत बाहिर पनि एलिजावेथको निधनपछि विरोधका स्वरहरु उठ्न थालेका छन् ।
बेलायत बाहिर विरोध
हाल, टोगो र ग्याबोन राष्ट्रमंडल देशहरूको सूचीमा नयाँ सदस्य बनेका छन् । तर, यी दुई देश कहिल्यै बेलायतका दास थिएनन् । ५६ देशहरू मध्ये, १४ राष्ट्रमंडल देशहरू शाही शासनको अधीनमा छन् र राजा चार्ल्सद्वारा शासन जारी रहनेछन् । सन् १९५२ मा महारानी एलिजाबेथले राजगद्दी सम्हाल्दा कतिपय देशले स्वतन्त्रता पाए भने कतिपयले राजतन्त्र स्वीकार गर्न अस्वीकार गरे । तर एलिजाबेथले राष्ट्रमण्डललाई एक विकल्पको रूपमा हेरिन्, जसको माध्यमबाट उनले देशहरूलाई आफ्नो नजिक राख्न सक्छिन् । सन् २०१८ मा कमनवेल्थ देशका नेताहरुको भेट हुँदा रानीको मृत्युपछि चार्ल्स नै यस संस्थाको प्रमुख हुने कुरा पुष्टि गरेका थिए ।
चार्ल्सले राजाको रूपमा शासन गर्ने १४ देशहरूमध्ये बेलायत, एन्टिगुवा र बारबुडा, अष्ट्रेलिया, बहामास, बेलीज, क्यानडा, ग्रेनाडा, जमैका, न्यूजिल्याण्ड, पपुवा न्युगिनी, सेन्ट किट्स एण्ड नेभिस, सेन्ट लुसिया, सेन्ट लुसिया भिन्सेन्ट र ग्रेनेडाइन्स, सोलोमन टापु र टुभालु रहेका छन् । तर अहिले बिस्तारै केही देशमा विरोधको आवाज उठ्न थालेको छ । कतिपय देशले स्वतन्त्र गणतन्त्रको पक्षमा आवाज उठाउन थालेका छन् ।
एन्टिगुवा र बारबुडा, जमैका, सेन्ट भिन्सेन्ट र ग्रेनाडाइन्स अब परिवर्तनमा रुचि राख्ने देशहरू छन् । चार्ल्स एन्टिगुवा र बार्बुडाको राजा बन्ने बित्तिकै, प्रधानमन्त्री ग्यास्टन ब्राउनले भने कि उनी जनमत संग्रह चाहन्छन् । ब्राउनका अनुसार यो जनमत संग्रह आगामी तीन वर्षमा हुनेछ । पीएम ब्राउनको भनाइमा, 'यो जनमत संग्रहले राजतन्त्र र एन्टिगुवा र बारबुडाबीच भिन्नताहरू छन् भन्ने संकेत गर्नु हुँदैन । बरु यो पूर्ण स्वाधीनतातर्फको कदम हो ।
जमैकामा पनि यस्तै आवाजहरू उठ्न थालेका छन् । यहाँ प्रधानमन्त्री एन्ड्रयु होलनेसले भने कि चार्ल्सका छोरा प्रिन्स विलियमले गत मार्चमा देश स्वतन्त्र राष्ट्रको रूपमा अगाडि बढिरहेको बताएका थिए । एक सर्वेक्षणमा जमैकाका ५६ प्रतिशतले बेलायती राजतन्त्र छोड्ने पक्षमा मतदान गरेका छन् । अष्ट्रेलिया, क्यानडा, न्युजिल्यान्ड, पपुवा न्युगिनी, सोलोमन टापु र टुभालुले राजतन्त्रमा नै रहने निर्णय गरेका छन् ।
