- २०८१ बैशाख ८ शनिबार
काठमाडौँ । रुसो-युक्रेन युद्ध र चीन-ताइवान तनावले विश्वभर अशान्ति ल्याएको छ । हरेक देशले आफ्नो सुरक्षा बलियो बनाउन ठूलो परिमाणमा हतियार किनिरहेका छन् । यही कारणले हतियार बेच्ने देशको ठुलो व्यापार भइरहेको छ । यसको सबैभन्दा ठूलो फाइदा अमेरिकाले उठाइरहेको छ ।
वास्तवमा हतियारको व्यापारमा दुई र तीन नम्बरमा रहेका देशहरू या त युद्धमा फसेका छन् वा युद्धको थलोमा उभिएका छन् । यस्तो अवस्थामा उनीहरूसामु हतियारको भण्डार आफैंलाई कायम राख्ने चुनौती छ । तर, अमेरिकाको हकमा त्यस्तो छैन । विश्वव्यापी तनावको बीचमा उनले आफ्ना मित्र राष्ट्रहरूलाई अर्बौं डलरको हतियार निरन्तर बेचिरहेका छन् ।
जापान, सिङ्गापुर, अष्ट्रेलिया, दक्षिण कोरिया, जर्मनी, साउदी अरेबिया, संयुक्त अरब इमिरेट्स, इस्टोनिया र इन्डोनेसियाले पछिल्लो एकदेखि डेढ महिनामा अमेरिकासँग हतियार सम्झौता गरेका देश हुन् । यी हतियारको बिक्रीबाट अमेरिकालाई करिब ३० अर्ब डलरको फाइदा हुने भएको छ ।
गत महिना, जापानले चीनसँग जारी तनावको बीचमा १५० हावाबाट हावामा मार हान्ने मिसाइलहरू खरिद गर्न अमेरिकी विदेश विभागबाट स्वीकृति प्राप्त गरेको थियो । यी मिसाइलहरू अमेरिकाबाट खरिद गरिएका एफ-३५ लडाकू विमानहरूमा तैनाथ गरिने छन् । २९३ मिलियन डलरको सम्झौताको प्रमुख ठेकेदार रेथियन टेक्नोलोजी हो । जापानले यस हतियार निर्माताबाट AIM-120 अमरम मिसाइलहरू किन्दैछ । अमेरिकाले यो सम्झौतालाई अनुमोदन गरेको छ, यसले जापानको मातृभूमि र त्यहाँ तैनाथ अमेरिकी कर्मचारीहरूको सुरक्षा गरेर वर्तमान र भविष्यका खतराहरू सामना गर्न जापानको क्षमतामा सुधार ल्याउनेछ । AIM-120 अमरम उन्नत मध्यम दायरा एयर टू एयर मिसाइल हो । यो एक बियन्ड भिजुअल रेन्ज मिसाइल हो, जुन रातको समयमा पनि चलाउन सकिन्छ। यो मिसाइलको लम्बाइ १२ फिट छ, जसको एकाइ लागत ३ देखि ४ लाख डलर रहेको छ ।
जापानलाई हतियार बेच्ने स्वीकृत भएको दिन, अमेरिकाले सिंगापुरलाई लेजर निर्देशित बम र अन्य विभिन्न हतियारहरू ६३० मिलियन डलरमा बेच्न पनि अनुमति दिएको थियो । चार दिनअघि अष्ट्रेलियाले लकहिड मार्टिनबाट २३ करोड ५० लाख डलरमा हावाबाट सतहमा मार हान्न सक्ने ८० वटा मिसाइल किन्न स्वीकृति लिएको थियो । यसैबीच दक्षिण कोरियाले पनि आफ्नो MH-60R हेलिकप्टरसँग एन्टी-सबमरिन युद्धका लागि प्रयोग गरिने १३ करोड डलरको सम्झौतालाई अन्तिम रूप दिएको छ । विदेशबाट आउने हतियारको मागलाई मध्यनजर गर्दै पेन्टागनको विदेशी सैन्य बिक्रीको निरीक्षण गर्ने शाखा डिफेन्स सेक्युरिटी कर्पोरेशन एजेन्सी अहिले निकै व्यस्त छ । यो वर्षको पहिलो सात महिनामा एजेन्सीले ४४ वटा सम्झौता स्वीकृत गरेको छ । यसमा जर्मनीलाई ८.४ बिलियन डलरमा ३५ एफ-३५ विमानको सम्भावित बिक्री पनि समावेश छ । तर, पछिल्लो तीन वर्षमा यस अवधिमा २५, ४३ र ४० वटा मात्रै सम्झौता भएको छ ।
विश्वव्यापी तनावको बीचमा अमेरिकी हतियार निर्माताहरूको व्यापारमा ठुलो वृद्धि भएको छ । यस्तो बिक्रीको लागि वार्ता महिनौं लाग्छ । तर जारी संकटलाई ध्यानमा राख्दै धेरै देशहरूले हतारमा आफ्नो सैन्य क्षमता बढाउने प्रयास गरिरहेका छन् । यही कारणले उनीहरुले वार्तामा महिनौं खेर फाल्नुको सट्टा तत्काल सम्झौतालाई अन्तिम रूप दिइरहेका छन् ।
यस्तो अवस्थामा अमेरिकी रक्षा कम्पनीहरूका लागि यो समय स्वर्णिम काल बनेको छ । यद्यपि, लगभग सबै अमेरिकी हतियार निर्माताहरू जस्तै लकहिड, रेथियोन, बोइङ, नर्थरोप ग्रुम्यान र जनरल डाइनामिक्सले पार्टपुर्जा र श्रम समस्यासँग जुधिरहेका छन् । यी आदेशहरू पूरा गर्न, कम्पनीहरूलाई कच्चा पदार्थ र प्रशिक्षित श्रमिक चाहिन्छ, जुन तिनीहरूसँग छैन । ताइवान चिप्सको विश्वको सबैभन्दा ठूलो उत्पादक हो, तर चीनसँग जारी तनावको बीचमा यसले पूर्ण क्षमतामा आपूर्ति गर्न असमर्थ छ।
अमेरिकाले कच्चा पदार्थको मूल्य बढाउनुभन्दा महँगो मूल्यमा कारोबार गरिरहेको छ । र्यान्ड राष्ट्रिय सुरक्षा आपूर्ति श्रृंखला संस्थानका निर्देशक ब्राडली मार्टिनले निक्केई एशियालाई कुनै अवरोध नहुँदा, यस्तो सम्झौताले हतियार उत्पादक र उनीहरूका खरिदकर्ताहरूलाई समान रूपमा फाइदा पुर्याउने बताए ।
