- २०८१ बैशाख ७ शुक्रबार
काठमाडौँ । बेलायतमा प्रधानमन्त्री बोरिस जोनसनको सरकारमा भूकम्प गएको छ । आधा घण्टामै सरकारका दुई ठूला मन्त्रीले प्रधानमन्त्री बोरिसको देश चलाउने क्षमतामाथि प्रश्न उठाउँदै राजीनामा दिए । उनीहरुलाई पछ्याउदै थप दुइ क्याबिनेट मन्त्रीसहित ९ मन्त्रीले राजीनामा दिएका छन् र यो क्रम जारी रहेको छ ।
राजीनामा दिनेमा अर्थ, स्वास्थ्य सम्हालेका क्याबिनेट मन्त्री छन् भने शिक्षा, ट्रेजरी, न्याय, वातावारण, हाउजिङ, सोलिकेटर जनरल मन्त्री रहेका छन् । त्यस्तै जोन्सनले नियुक्त गरेका विभिन्न कार्यालयका एक दर्जन प्रमुखले राजीनामा गरेका छन् ।
यो संकट एक सेक्स स्क्यान्डलबाट उत्पन्न भएको बताइएको छ, जसमा प्रधानमन्त्री बोरिस जोनसनको नजिकका सांसद संलग्न रहेको दाबी गरिएको छ । आफ्नो राजीनामा पत्रमा अर्थमन्त्री ऋषि सुनकले बेलायती नागरिकले सरकारले ‘सही, सक्षम र गम्भीर’ ढंगले काम गरोस् भन्ने अपेक्षा गरेका छन् ।
अर्कोतर्फ, साजिद जाविदले स्वास्थ्यमन्त्री पदबाट राजीनामाको घोषणा गर्दै सरकारले ‘देशको हितमा’ काम नगरेको दाबी गरेका छन् । यी दुवै राजीनामापछि सरकार टिक्न नसक्ने चर्चा सुरु भयो र त्यसपछि विपक्षीले पनि प्रधानमन्त्रीको राजीनामा माग गरेका थिए ।
श्रमिक नेता केयर स्टाररले सबै फोहोर, सबै असफलता पछि, यो अब कन्जरभेटिभ सरकार पतन भइरहेको बताए । लिबरल डेमोक्रेटिक पार्टीका नेता एड डेभीले बोरिस जोनसनलाई राजीनामा दिन आह्वान गर्दै आफ्नो कार्यकाललाई "देश असफल भएको अराजक सरकार" भने ।
बेलायती प्रधानमन्त्रीको राजीनामाको माग यस्तो समयमा आएको हो, जब केहि साता अघि मात्र जोन्सनले पार्टी भित्र अविश्वासको प्रस्तावको सामना गरेका थिए र त्यसमा उनको आफ्नै पार्टीका ४१ प्रतिशत सांसदले उनको विपक्षमा मतदान गरेका थिए । त्यसपछि जोनसन कोरोना महामारीको समयमा प्रतिबन्धका बाबजुद प्रधानमन्त्री निवासमा पार्टीहरू गर्न समस्यामा परेका थिए ।
सेक्स स्क्यान्डल जसले वर्तमान संकटको सुरुवात गर्यो
जुन ३० मा, बेलायती अखबार 'द सन' ले एउटा रिपोर्ट प्रकाशित गर्यो, जसमा सत्तारुढ कन्जरभेटिभ पार्टीका सदस्य क्रिस पिन्चरले लन्डनको एक निजी क्लबमा दुईजना पुरुषलाई आपत्तिजनक तरिकाले छोएको दाबी गरेको थियो । यस वर्ष फेब्रुअरीमा, बोरिस जोनसनले पिन्चरलाई पार्टीको उपप्रमुख सचेतकको रूपमा नियुक्त गरे । ‘द सन’को रिपोर्ट आएपछि पिन्चरले राजीनामा दिनुपरेको थियो । तर केही दिनमै बेलायती सञ्चारमाध्यममा यस्ता थप रिपोर्टहरू आएका छन् । हालका वर्षहरूमा पिन्चरको यौन दुर्व्यवहारको कम्तीमा छ वटा थप घटनाहरू रिपोर्ट गरिएका छन् । पिन्चरलाई पार्टीबाट निलम्बन गरिएको थियो । उनले माफी मागेर अनुसन्धानमा पूर्ण सहयोग गर्ने बताए ।
जोनसन कसरी संलग्न छन्?
यस सेक्स स्क्यान्डलमा जोनसन प्रत्यक्ष संलग्न नभए पनि यो काण्डले उनलाई समस्यामा पारेको छ । एकातिर उनको चयनमा प्रश्न उठिरहेको छ । यसैबीच यस विषयमा उनको सरकारको अडानको पनि आलोचना भइरहेको छ ।
१ जुलाईमा बेलायत सरकारले पत्रकारहरूलाई आफ्नो नियुक्ति अघि पिन्चरविरुद्धको कुनै पनि आरोपबारे प्रधानमन्त्रीलाई जानकारी नभएको बताएको थियो । एक सरकारी प्रवक्ताले प्रधानमन्त्री जोन्सन पिन्चरविरुद्ध लगाइएको आरोपहरू बारे सचेत नभएको बताएका थिए । यसपछि पनि उनका धेरै मन्त्रीहरूले त्यही कुरा दोहोर्याए ।
यद्यपि, ४ जुलाईमा, प्रधानमन्त्रीका प्रवक्ताले जोनसनलाई सुल्झाउन नसकेको वा औपचारिक उजुरी प्राप्त नभएका आरोपहरूबारे जानकारी रहेको बताए । यी आरोपहरू प्रमाणित नभएकाले पिन्चरको नियुक्ति रोक्नु उचित नभएको पनि प्रवक्ताले बताए । सोही दिनको दिउँसो, जोनसनलाई २०१९-२० मा पिन्चरविरुद्ध परराष्ट्रमन्त्री हुँदा औपचारिक उजुरीको जानकारी दिइएको बिबिसीले लेखेको थियो । यस उजुरीमा थप अनुशासनात्मक कारबाही पनि गरिएको थियो, जसले दुर्व्यवहार भएको पुष्टि गर्दछ ।
पछि, जोनसनले बीबीसीलाई भने- 'मेरो गुनासो थियो, तर यो धेरै पुरानो कुरा हो, र यो मौखिक रूपमा मात्र भनिएको थियो, तर यो कुनै बहाना होइन, मैले यसमा कारबाही गर्नुपर्थ्यो ।' प्रधानमन्त्रीले पिन्चरको नियुक्तिलाई गल्ती भन्दै आफूले नराम्रो व्यवहार गरेको भन्दै पीडितसँग माफी मागेको बताए ।
अब के हुन सक्छ ?
प्रधानमन्त्री जोन्सनविरुद्ध धेरै आरोप र प्रश्नहरू छन् । सरकारले काम गर्ने तरिकालाई जनताले विश्वास गर्ने ? पिन्चर स्क्यान्डल पछि धेरै चीजहरू परिवर्तन भएका छन् । कोरोना महामारीको लकडाउनमा आयोजना गरिएको पार्टीमा बोरिस जोन्सन पनि सहभागी भएका थिए । विवादमा सरकारको प्रतिक्रिया बदलिएको छ । पहिलो बचावमा दिएका तर्कहरू हास्यास्पद थिए । जोनसनले एक महिना अघि अविश्वासको प्रस्ताव जितेका थिए । जोनसनका आलोचकहरूले नेतृत्व परिवर्तनको लागि आह्वान गरिरहेका छन् । जोनसनका प्रख्यात आलोचक एन्ड्र्यू ब्राइडनले पार्टीमा नेतृत्व परिवर्तन सम्बन्धी नियमहरू परिवर्तन गर्न आवश्यक रहेको बताएर जोन्सनलाइ चुनौती दिएका छन् ।
पिन्चर काण्डका कारण बेलायतको राजनीतिक अवस्था गम्भीर बनेको छ । शीर्ष चार मन्त्रीले राजीनामा दिएका छन् र यो प्रक्रिया अब नरोकिने बताइएको छ ।
अर्कोतर्फ जुनमा भएको उपनिर्वाचनमा पार्टीको पराजयले जोनसनमाथि थप दबाब बढाएको छ । पराजयको कारण कन्जरभेटिभ पार्टीका प्रमुख ओलिभर डाउडेनले राजीनामा दिएका छन् । सबै कुरा मिल्नेमा प्रधानमन्त्रीको कार्यालय आशावादी छ । जोनसनसँग अझै पनि विदेश, गृह, रक्षा र व्यापार मन्त्री छन् । यो याद गर्नुपर्दछ कि गोर्डन ब्राउन पनि मन्त्रिपरिषद्को बाँकी वफादारीको कारणले मन्त्रीको राजीनामाबाट बचेका थिए ।
तर जोनसनको मन्त्रिपरिषद्का धेरै कनिष्ठ मन्त्रीहरू उनको विरुद्धमा छन् र उनीहरूले सुनकको बाटो पछ्याउन सक्छन् । यसअघि थेरेसा मेले पनि पार्टीमा मतदानको सामना गर्नु परेको थियो । उनले जिते पनि ६ महिनाभित्र ब्रेक्जिटका कारण राजीनामा दिनुपरेको थियो ।
-बिबिसी हिन्दीबाट
