- २०८१ बैशाख ७ शुक्रबार
काठमाडौँ । अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले पृथ्वीको छिमेकी ग्रह मंगल ग्रहमा पठाएको ‘क्युरियोसिटी’ रोभरले त्यहाँबाट चकित पार्ने तस्विर पठाएको छ । यो तस्विरमा मंगल ग्रहको कडा चट्टानमा निकै मिठो काटिएको गुफाको मुख जस्तो देखिन्छ । ढोका जस्तो आकारको यो आकारलाई लिएर पछिल्ला केही दिनदेखि धेरै प्रश्न उठिरहेका छन् ।
कतिपयले यसलाई ‘ढोका’ आकारको रूपमा व्याख्या गरेका छन् भने धेरैले यो ‘मार्ग’ पृथ्वीबाहेक अन्य सभ्यताका मानिसले बनाएको हुनुपर्छ भन्ने बताएका छन् ।
तर २०१२ देखि मंगल ग्रहको बारेमा जानकारी पठाउँदै आएको रोभरले खिचेको यो तस्विरको राम्रो व्याख्या पेश गर्नुपर्ने आवश्यकता महसुस भएको छ । नासाले भनेको छ कि यो सबै परिप्रेक्ष्यको कुरा हो ।
नासाले ७ मे मा क्युरियोसिटी रोभरले लिएको मंगल ग्रहको सतहको यो तस्विर सार्वजनिक गरेको हो । नासाले यो तस्विर 'सोल ३४६६' शृङ्खलाको एपिसोडको रूपमा पहिचान गरेको छ । यसलाई 'मार्स एक्सप्लोरेसन प्रोग्राम' को वेबसाइटमा धेरै फ्रेममा रिलीज गरिएको छ । यो रिलिज भएपछि, इन्टरनेटमा मानिसहरूले यसको आकार र यसको 'ढोका' वा 'मार्ग' बारे विभिन्न सिद्धान्तहरू प्रस्तुत गर्न थाले ।
तर यो तस्विर विशेष श्रृंखला को एक भाग मात्र हो । र जब यसको पूर्णतामा हेरिन्छ, यसको आकार प्रति दृष्टिकोण अलि परिवर्तन हुन्छ । नासाले यो चट्टानमा भएको सानो दरारको धेरै, धेरै, धेरै ठूलो शट भएको बताएको छ ।
यो आंकडाको पूर्णता बुझ्न, यो तल चित्र मा देख्न सकिन्छ । यो देख्न सकिन्छ कि जेजेरो क्रेटरको चट्टानमा यो दरार एकदम सानो छ । यो क्रेटर केहि हप्ता अघि क्युरियोसिटी रोभरले पत्ता लगाएको थाहा छ । नासाको जेट प्रोपल्सन ल्याबोरेटरी (जेपीएल) का वैज्ञानिकहरूले यो दरारको आकार निकै सानो अर्थात ४५ सेन्टिमिटर लामो र ३० सेन्टिमिटर चौडाइ भएको बताएका छन् ।
नासाका अनुसार यो तस्विर भर रेखामा धेरै भंगहरू छन् । र यो दरार त्यो ठाउँ हो जहाँ धेरै फ्र्याक्चरहरू मिल्छन् ।
यो फ्र्याक्चरले पछिल्ला केही दिनमा धेरै विशेषज्ञहरूको ध्यान आकर्षित गरेको छ । भूगर्भशास्त्रीहरुले यसलाई जिज्ञासु रहेको तर रहस्यमय नभएको बताएका छन् । यो प्राकृतिक क्षरण हो र यस चित्रमा देखिने चट्टानको बनावटमा सिल्ट र बालुवाका धेरै तहहरू रहेको विश्लेषण गरिएको छ ।
यी तहहरू करिब ४० करोड वर्षअघि तल छट चट्टान निर्माणको अवस्थामा जम्मा भएका थिए । यो तह सम्भवतः नदीमा ढिस्कोको रूपमा वा हावाको झोक्काले जम्मा भएको थियो ।
सतह भाँचनाले स्वाभाविक रूपमा त्यस्ता दरारहरू सिर्जना गर्न सक्छ । तर यस प्रकारको क्षरण तब हुन्छ जब माथिदेखि तलसम्म फ्र्याक्चर हुन्छ र चट्टानको तहहरू काट्छ ।
