- २०८१ बैशाख १२ बुधबार
ललितपुर । परम्परादेखि सञ्चालन हुँदै आएको बहुचर्चित ‘कात्तिक नाच’ आर्थिक संकटका कारण ओझेलमा परेकाले सरोकारवालाले चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।
विश्वकै सबैभन्दा लामो नाट्य महोत्सवका रुपमा चिनिँदै आएको उक्त नाचलाई प्रत्येक वर्षको कात्तिक महिनामा देखाइने प्रचलन रहेको छ । मल्लकालीन राजा सिद्धिनरसिंह मल्लको पालादेखि सञ्चालित उक्त नाच अहिलेसम्म जेनतेनले सञ्चालन हुँदै आएको जनगुनासो रहेको छ ।
आजभन्दा ३७७ वर्षअघि देखि अर्थात् नेपाल संवत् ७६१ देखि पाटन दरबार क्षेत्रमा अवस्थित कात्तिक डबलीमा प्रदर्शनी गरिने उक्त नाचले देश र जनताको कल्याणार्थ स्थापित गरिएको जनविश्वास रहँदै आएको छ । आर्थिक अभावले गर्दा २७ दिनसम्म सञ्चालन हुने उक्त नाचलाई छोट्याएर देखाउनुपर्ने बाध्यता रहेको कात्तिक नाच संरक्षण समितिका अध्यक्ष किरण चित्रकारले बताए।
प्रत्येक वर्ष १२ दिनसम्म नाच सञ्चालन गर्दा न्यूनतम रु पाँच लाख लाग्ने गरेको उनको भनाइ रहेको छ । उनका अनुसार त्यही दाँजोमा नाचलाई पूरा प्रदर्शनी गर्नुपरेमा रु १५ लाख लाग्ने छ । १२ दिनसम्म नाचलाई सञ्चालन गर्दा कलाकार तथा वाद्यवादन टोली गरेर १२० जना जनशक्तिको आवश्यक रहेको समितिका अध्यक्ष चित्रकारले बताए ।
उनका अनुसार २७ दिनसम्म नाचलाई प्रदर्शनी गर्नु परेमा ३०० जनशक्तिको आवश्यकता रहनेछ । जनशक्ति बढ्दै जाँदा खर्च पनि त्यही अनुपातले वृद्धि हुँदै जाने उनले बताएका छन् । नाचमा संलग्न नयाँ कलाकारले न्यूनतम तीनदेखि चार महिनासम्म नाच सिक्नुपर्ने उनले तर्क गरे ।
यसैगरी पुराना कलाकारलाई दुई सातासम्मको तयारी गर्नुपर्नेछ । समितिका कोषाध्यक्ष उत्तमरत्न शाक्यका अनुसार प्रत्येक वर्ष सञ्चालन गर्नुपर्ने नाचलाई आर्थिक अभावकै कारण पूरा देखाउन कठिन रहेको छ ।
नाचमा संलग्न कलाकारलाई आवश्यक पर्ने सामग्री, खाना, लत्ताकपडा, गरगहना, मञ्च व्यवस्थापनमै समस्या भइरहेको उनले गुनासो गरे । प्रत्येक दिन न्यूनतम रु ५० हजार खर्च हुने गरेको उनले प्रस्ट पारे ।
कात्तिक ७ गतेबाट शुरु भइरहेको नाचलाई आर्थिक सहयोगस्वरुप पर्यटन तथा संस्कृति मन्त्रालयबाट रु ५० हजार २०० आर्थिक सहयोग प्राप्त भएको उनले बताएका छन् । यसैगरी पाटन सङ्ग्रहालयबाट रु २० हजार र नेपाल उद्योग वाणिज्य संघ ललितपुरले नगद रु १० हजार सहयोग गरेको छ ।
‘नाचको संरक्षण र संवद्र्धनका लागि गत वर्ष ललितपुर महानगरपालिकाले रु एक लाख दिइएकामा यस वर्ष भने आर्थिक सहयोग प्राप्त गर्न सकेको छैन’, उनले भने ।
कलाको नगरी पाटनमा सञ्चालित कात्तिक नाचको संरक्षण र संवद्र्धनमा महानगरपालिकाको पनि जिम्मेवारी भएको भन्दै महानगरप्रमुख चिरीबाबु महर्जनले यसका लागि बजेट विनियोजन भइसकेको जानकारी दिए ।
